Gapning uyushiq bo‘laklari haqida ma’lumot Bir umumiy bo‘lakka tobe bog‘lanuvchi, bir XIL sintaktik vazifa bajaradigan, o‘zaro teng bog‘lovchilar va sanash ohangi yordamida bog‘langan

Ajratilgan bo‘laklar

Gap tarkibidagi ma’lum bo‘lakning ma’nosini ta’kidlab, izohlab keluvchi, boshqa bo‘laklardan to‘xtam va ohang bilan ajralib turuvchi bo‘laklar ajratilgan bo‘laklar deyiladi. Demak, gapning ajratilgan bo‘laklari o‘zlari aloqada bo‘lgan bo‘laklarning ma’nosini izohlab, bo‘rttirib, aniqlashtirib yoki ta’kidlab keladi. Ular boshqa bo‘laklardan maxsus to‘xtam bilan ajralib gap urg‘usini oladi. Masalan, Soraxon shuncha kundan beri yetolmagan nivatga – Roziyani avvalgiday shod, go‘zal ko‘rish niyatiga – Sattor bir lahzada yetdi. Sizga, o‘rta bo‘yli qizga, atlas juda yarashibdi.

Ajratilgan bo‘laklar: a) bir bo‘lak holida keladi: Boyagi yigitning, Avazning, qo‘li gul ekan; b) birikmali holda keladi: Shu kuni kechqurun, daladan qavtishda, qori Sidiqjonga hamroh bo‘lib qolibdi.

Ajratilgan bo‘lak o‘zi izohlayotgan bo‘lakdan doimo keyin keladi va yozuvda vergul, tire, ba’zan qavs bilan ajratiladi.

Ajratilgan bo‘laklar gapdagi qaysi bo‘lakka oidligiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘linadi:

• 
  ajratilgan hollar, ajratilgan aniqlovchilar, ajratilgan izohlovchilar, ajratilgan to‘ldiruvchilar.
  

Ajratilgan bo‘laklar ishtirok etgan gaplar mazmunan murakkablashadi.

Gapning asosiy qismi ifodalagan axborotga ajratilgan bo‘lakdan anglashilgan qo‘shimcha axborot qo‘shiladi. Masalan, Tursunali akaga, shunday katta olimga, kuyov bo‘lish hazil gap emas. (O‘.Usmonov)

Bu gapda birinchi axborot – Tursunali akaga kuyov bo‘lish hazil gap emasligi gapning asosiy qismi orqali, ikkinchi axborot - Tursunali akaning katta olimligi ajratilgan bo‘lak orqali ifodalanadi.

Yuqorida bayon qilinganidek, ajratilgan bo‘laklar ikki xil vazifani bajaradi:

•