G’alaba ko’ship qoniwlar

Amerika xalıqları mádeniyatı - Eramizdin’ baslarinda mayyalarda jaziw payda boldi. Mayyalarda ruwxaniyler ro’li ayriqsha bolip,olar diyqanshiliq jumislari mu’ddetlerin belgilep bergen.Awil xojalig’inin’ za’ru’rligi tiykarinda en’ anıq kalendarlardan birin de jaratadi. “Nol” di hindlerden de burin paydalang’an.Mamleket paytaxti Shishen Itsadag’i ovservatoriyada ruwxaniyler planetalardin’ Quyash a’tirapinda aylaniwin esaplap shiqqan.Quyash ha’m Aydin’ tutiliwin aytip bergen.Saraylardin’ terezeleri bolmag’an.Qalalardi tas jollar baylanistirg’an.Mayyalar teksheli piramidalar da salg’an.
Atstekler - Atstekler mayyalar ta’siri tiykarinda o’z Quyash kalendarin jaratqan.Dini ko’p qudayliqqa tiykarlang’an.En’ itibarli quday uris qudayi hu’rmetine ha’tte adamlardi qurbanliq etken.
Piktografiyaliq (latinsha:pictus-su’wret, grekshe – grapho – jazaman,su’wretli jaziw) jaziwi qa’liplesken. Maǵlıwmattıń mazmunın súwret arqalı yamasa súwretlerdi izbe izligi arqalı eslep qalıw maqsetinde súwretlew.
Paytaxt Tenoshtitlanda aqsu’yeklerdin’ perzentleri ha’m a’piwayi xaliq balalari ushin o’z aldina bo’lek mektepler bolg’an.Xaliq balalari ushin mekteplerde – diyqanshiliq,o’nermentshilik ha’m a’skeriy o’ner u’yretilgen.Aqsu’yeklerdin’ balalari oqiytin mekteplerde – jaziw,oqiw,esap, astronomiya, qosiqshiliq, oratorliq o’neri,tariyx u’yretilgen.Tenoshtitlanda ha’r jili shayir,qosiqshilardin’ jarislari o’tkerilgen.
Inklar – Jazıw bolmaǵanı sebepli balalar inklardıń dinin,nızamın,úrip ádetlerine tiyisli maǵlıwmatlardı yadlap júrgen. Inklerdin’ o’zine ta’n “tu’yinli xati” (kipu) bolip, onin’ siri tek ruwxaniylerge ma’lim edi. Olardin’ kalendari 12 ayg’a bo’lingen.Inklar insannin’ bas su’yegine operatsiyaliq emlewlerdi a’melge asirg’an.