G’alaba ko’ship qoniwlar

Tema; Osmaniyler mamleketi
Kishi Aziyaniń arqa-batisinda payda bolǵan Osman biyliginin’ keyingi rawajlaniwi onin’ Vizantiya m qońsi ekenligi qolay keldi. Dinaciyanıń tiykarın salıwshı Osman (1299-1326) Bursa qalasin b.a. Balasi Urxan Vizantiyaniń Nikeya,Nokomediya qalalarin basıp alıp Qara teńiz jaǵalarına shıǵadı. Biylerdiń tiykarǵı waziypasi qońsi aymaqlardi basip aliwdi támiynlew bolǵan. Urxan dáwirinde 1) wázir lawazimi engizildi, 2) pul quyip shiǵarildi, 3) mamleket jerleri hákimshilik birliklerge bólindi, 4) áskeriy reforma ótkerip áskerler piyada hám atli bólimlerge (musallam) bólindi.
Osmaniyler mamleketi – Kishi Aziya,Shig’is Evropa,Jaqin Shig’is,Arqa Afrika ha’m azg’ana Kavkaz ha’m Qirimda usmanlilar dinaciyasi basqarg’a mamleket (1299-1922) Tiykarshisi – Osman I
Osmaniylar kelgenge deyin Balqan yarim atawinda Vizantiya,Serbiya,Bolgariya,Bosniya kibi mamleketler bar edi. Balqang’a da’slepki atlanislar XIV á ortasında bolg’an.Onin’ tiykarg’i bo’legin 30 jil dawaminda iyeleydi. Túrk sultani Bayazid (1389-1402) tez jeńisleri m jildirim (shaqmaq,shaqqan) atin alǵan.Oniń Kanstantinopldi qamal etiwi Evropani qáweterge salǵan. Amir Temurdiń Bayazidke qarsi júrisi Vizantiyaniń ja’ne 50 jil jasawina imkan jaratti.
Mexmet II (1451-1481) 1453-j 29 mayda 100 min’ askeri m Kanstantinopldi b.a. Osmaniyler qalani Stanbul dep atap paytaxtti usi qalag’a ko’shiredi.Osmaniy tu’rkler qudreti – atli ha’m piyada a’skerler,sultanlardin’ qa’bileti,yanisharlardin’ boliwinda edi.Usmanlilar atli armiyani ku’sheyttiriwge ayriqsha itibar bergen. Hár bir atliǵa dáramat keltiretin jer múlk – tumari berilgen.Nátiyjede atli armiya 150 mıńǵa jetken. XIV á ortalarinan xristian balalarinan yanisharlar tárbiyalana baslaydi.