Gaipnazarov tahiritdin sidikovich irgasheva durdona yakubdjanovna

Kamayishi

B
FBT

MB
uyniq

B
Mal.bloki
iznes mantig‘i
Bog‘lovchi funksiyalar
Ma’lumot baza mantig‘i
MBBT
MB

1. 
   rasm. Ma’lumotlarga uzoqlashgan murojaat modeli.
   

Bu modelda MB serverga SQL tilida murojaat qiladi. Ma’lumot­larga uzoqlashgan murojaat modeli tuzilishi rasmda keltirilgan.
Mijoz

		Server				MB
Namoyish mantig‘i		SQL-so‘rovlar		<—
		>	MB Mantig‘i
Biznes mantig‘i		Natijalar	MBBT
Xizmatchi funksiyalar						MBB

7.3.2-rasm. Ma’lumotlar bazasining faol server modeli.



Bu ikki model ham afzallik va kamchiliklarga ega. Shuning uchun hozirgi kunda ma’lumot baza server modeli keng tarqalgan
7.3.1-rasm.
Savol va topshiriqlar

1. 
   Taqsimlangan ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimlari nima?
   
2. 
   Taqsimlangan ma’lumotlar bazasi tuzilishi qanday?
   
3. 
   Uzoqlashgan server so‘rovni tushuntiring.
   
4. 
   Kliyent server tushunchasi haqida ma’lumot bering.
   
5. 
   Tarmoqning fayl server arxitekturasi nima?
   
6. 
   Inter ilovaning standart funksiyalarini sanab bering.
   
7. 
   Ikki bosqichli modelni tavsivlab bering.
   

7. 
   BOB. WEB TEXNOLOGIYALARI VA MA’LUMOTLAR BAZASI
   

1. 
   PHP tili haqida
   

Hozirgi kunda internetni tez suratlar bilan rivojlanishi inson- lar orasida yangi muloqot qilish usullarining taraqqiy qilinishiga olib keldi. WWW kommunikatsion muhitida ko‘plab yangi sayt- lar ochilmoqda. Shu munosabatda yangi texnologiyalarga va ular bilan ishlaydigan mutaxassislarga talab ortib bormoqda. Shunday yangi texnologiyalardan biri — PHP hisoblanadi.
PHP tilining tarixi 1995-yildan boshlanadi. Mustaqil das- turchi Rasmus Lerdorf saytga uni onlayn ma’lumotlarini o‘qish uchun tashrif buyuruvchilar sonini hisoblash uchun (Pere/CGI) ssenariyasini yozgan. Bu ssenariy 2 ta masalani yechgan. Tashrif buyuruvchilar haqida ma’lumotlar va web sahifaga tashrif buyur- ganlarning sonini chiqarish. Bu davrga kelib bu masalani yechish uchun maxsus vositalar bo‘lmagan. Shu sababli ko‘p dasturchilar uning ishiga qiziqib savol bilan murojaat qila boshladilar va mual- lif vositasini tekin tarqata boshladi, o‘zi esa PHP vositalarini ken- gaytirish ustida ishlay boshladi. Shunday kengaytirishlardan biri HTML shaklida kiritilgan ma’lumotlarni simvolli o‘zgaruvchilarga almashtirardi, bu esa ularni boshqa tizimlarga eksport qilish im- konini berardi. Mavjud PHP vositalarini kengaytirishlar PHP 2.0 versiyasining paydo bo‘lishiga olib keldi. Uni takomillashtirishda butun dunyo dasturchilari ishtirok etdilar. 1997-yilda PHP qisqart- masi «Personal Home Page» ma’nosini («PHP Hypertext Proces­sor» emas) anglatishi kelishib olindi.
PHPning muhim afzalliklaridan biri, u to‘g‘ridan to‘g‘ri HTML kodiga singdirilishi (o‘rnatilishi) mumkin, shuning uchun dastur- chiga HTML chiqarish uchun bir qancha buyruqdan iborat dastur tuzishga hojat yo‘q. HTML va PHP kodlarini zaruriyatga qarab almashtirib turish mumkin. Masalan, PHPda quyidagi dastur frag- mentini yozish mumkin.



"Hello world!" xabar Web sahifaning sarlavhasida chiqariladi. Shunisi qiziqki, PHPni ekranlovchi ketma-ketligi () deb ata- luvchi ushbu konstruksiya ichiga yozilgan print komandasi tugal- langan dasturdan iborat.
Quyidagi misolda PHPning HTML kodlari bilan integral- lashuvi ko‘rsatilgan:
Листинг 1.1. РНРтщ dinamik sahifasini yaratish.

// bir nechta o‘zgaruvchilarga qiymat tayinlash $site_title = "РНР Recipes”;
$bg_color = "white";
$user_name = "Chef Luigi";
?>






// tabrikni sana va foydalanuvchi nomi bilan chiqarish. print “ РНР Recipes | ".dateC’F d. Y")."
Greetings, $user_name!
";
?>