G. S. Tursinbayeva, G. M. Duschanova, J. S. Sadinov

59-rasm. Barg qismlari: 
1 – bardli barg, 2 – о‘troq barg, 3 – barg asosi yastiqchali, 4 – novli barg, 
5 – qо‘shilmagan yonbarg, 6 – qо‘shilgan yonbarg, 7 – qо‘ltig‘li yonbarg. 
Shartli belgilar: BA – barg asosi, BB – barg bandi, barg novi,
YoB – yonbarg, IM – interkalyar meristema, 
QQ – qо‘ltiqdagi joylashgan kurtak. 
Pl 
BB 
YoB 
BA 
BN 
QQ 
QQ 
IM 
YoB 
129

---

Ayrim xollarda yonbarglar tо‘kilmaydi, barglar yozilgach ular 
quriydilar (masalan: beda, yovvoyi qulupnay). Ba’zan yonbarglar 
yashil rangli bо‘lib, barg plastinkasi bilan teng faoliyat kо‘rsatadi, 
xuddi fotosintezni amalga oshiruvchi organlar kabi (59-rasm).
Oddiy va murakkab barglar. Barglarning assimilyatsiya qiluvchi 
asosiy qismi – uning yaprog‘idir. Agar bargda bitta yaproq bо‘lsa 
oddiy barg deb (60-rasm), agar umumiy asosga ega bо‘lgan barg 
bandiga, о‘zining barg bandlari bilan bir necha barg yaprog‘i biriksa 
murakkab barglar deb ataladi. Murakkab barglarning ayrim 
yaproqlariga bargchalar deb, bargchalar tutashgan asosiy о‘qqa raxis 
(yunon. raxis - umirtqa) deb ataladi.
Bargchalarning raxisda joylashishiga qarab murakkab barglar 
panjasimon, toq va juft patsimon va boshqalar bо‘lishi mumkin. 
Murakkab barglarning bargchalar soni uchta bо‘lsa, uch bargchali 
beshta bо‘lsa, besh bargchali va boshqalar murakkab barglar deyiladi 
(60-rasm). Barglarning shakllari. Oddiy barglar va murakkab barglar 
bargchalarining yaproqlari turli shakllarda bо‘lishi mumkin. 
Barglarning yaproqlarini shakli, о‘simliklarning turkumini, turlarini 
aniqlashga yordam beradi. Barg yaproqlarini shakli yumaloq, 
panjasimon, tuxumsimon, ovalsimon, lansetsimon, yuraksimon, 
nashtarsimon, kalami, teskari keng tuxumsimon, keng tuxumsimon, 
о‘roqsimon va boshqa bо‘lishi mumkin. Barglarning qirrasi tekis, 
tishsimon qirqilgan, ikki karra tishsimon, о‘yilgan bо‘lishi mumkin.