G. S. Tursinbayeva, G. M. Duschanova, J. S. Sadinov


Alloxor  о‘simliklarning meva va urug‘lari asosan tо‘rt xil yо‘l  bilan:  anemaxor



Download 10,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet166/185
Sana18.07.2022
Hajmi10,76 Mb.
#818879
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   185
Bog'liq
Botanika kitob

Alloxor 
о‘simliklarning meva va urug‘lari asosan tо‘rt xil yо‘l 
bilan: 
anemaxor
(yunon. anemos – shamol), 
zooxor
(yunon. zoon – 
hayvon), 
gidroxor
(yunon. gidro – suv) va 
antropoxor
(yunon. 
antropos – odam) yordamida tarqaladi. 
Anemoxor
о‘simliklar tabiatda juda kо‘p tarqalgan. Ularning meva 
va urug‘larini shamol yordamida tarqalishiga ba’zi moslashmalari 
“pо‘pakcha” “qanotcha”, “parashyut” yordam beradi. Bunday 
moslashmalar (tol, terak, qayrag‘och, shumtol, zarang, saksovul, 
juzg‘un, qoqiо‘t, aristid, sedin) kabi о‘simliklarda uchraydi. 
Moslashmalar urug‘ va mevalarning havoda shamol bilan tarqalishini 
osonlashtiradi (164–165-rasmlar). Ba’zi о‘simliklar (orxideya-
guldoshlar, qichitqidoshlar, shumg‘iyaguldoshlar)ning urug‘lari juda 
mayda va yengilki, ular havoda shamol vositasida uzoq masofalarga 
tarqaladi. 
О‘rta Osiyo chо‘llarida о‘sadigan ba’zi о‘simliklarning mevasi 
pishgandan keyin yer osti qismidan uziladi. Chо‘lda ancha joygacha 
shamol bilan uchib borgan urug‘larning bir-biri bilan chirmashib, 
kattakon shar bо‘lib qoladi. Silkinish vaqtida bu urug‘lar tо‘kiladi.
310


Bunday о‘simliklar yumalovchi (perikatipole) deb ataladi (yantoq, 
shо‘ra boltiriq, boyalich, parrak, italiya exiumi). Talaygina 
о‘simlikdar urug‘ va mevalarining hayvonlar vositasida tarqalishiga 
zooxor tarqalish deyiladi (166-rasm). 
Hо‘l mevalarning urug‘larini hayvonlar, asosan qushlar tarqatadi. 
Kо‘p urug‘lar loy bilan hayvon va qushlarning oyoqlariga yopishadi 
va shu yо‘l bilan uzoq masofalarga tarqaladi. Urug‘ va mevalarning 
qushlar bilan tarqalishiga ornitoxoriya (yunon. ornitos – qush; xoryeo 
– tarqalish) deb ataladi. 
164-rasm. Uchuvchan tukli anemoxor о‘simliklar.

Download 10,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   185




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish