G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet88/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Geometrik nivelirlashda 
bir nuqtaning boshqa nuqtaga nisbatan balandligi 
gorizontal vizirlash nuri bo’yicha reykalardan bevosita sanoq olish yo’li bilan 
aniqlanadi. Nivelirlashning bu usulida nivelirlardan foydalaniladi. Geometrik 
nivelirlashda nuqtalarning balandligi nivelirlashning boshqa turlaridagiga qaraganda 
aniqroq topiladi.Geodezik tayanch punktlarini va tasvirga olish nuqtalarining 
balandligini aniqlashda, turli masshtabda planlar olishda, muhandislik inshootlari 
(yo’l, to’g’on, gidroelektrostansiya,kanal, uy joy binolari, aerodrom va boshqalar) 
ning loyihalarini tuzishda, bu inshootlarni qurishda, shuningdek geologik qidiruv 
ishlarida, yirik muhandislik inshootlarning cho’kishi va deformatsiyalarini 
aniqlashda va shu kabi boshqa ishlarda geometrik nivelirlash qo’llaniladi.
Geometrik nivelirlash natijalaridan yer qobig’ining vertikal harakatini, okean va 
dengiz sathlarining farqini aniqlashda ham foydalaniladi. Nivelirlash uslubi va 
asboblarni nuqtalar balandligining qanchalik aniq o’lchanishi zarurligiga qarab 
tanlanadi.
Trigonometrik nivelirlashda 
ikki nuqta orasidagi qiyalik burchagi va 
masofa o’lchanadi hamda o’lchash natijalaridan nuqtalarning bir- biriga nisbatan 
balandligi trigonometrik formulalar yordamida hisoblab chiqariladi. Nivelirlashning 
bu turida qiyalik burchagi o’lchaydigan asboblar: teodolit-taxeometr va boshqa 
asboblar ishlatiladi. Trigonometrik nivelirlash topografik tasvirga olishda
balandliklaridagi farq katta bo’lgan nuqtalarni, masalan, tog’, tepalik va boshqa 
relyef shakllarini, turli buyum va inshootlarning balandligini aniqlashda qo’llaniladi.
Barometrik nivelirlash
yerdan baland ko’tarilgan sari havo bosimining 
kamaya borishi qonuniyatiga asoslangan. Barometrik nivelirlash natijasida 


131 
nuqtalarning balandligi 1-2

aniqlikda topiladi. Shuning uchun katta aniqlikda 
nivelirlash talab qilinmaydigan ishlarda, masalan, turli ekspeditsiyalarda, geologik, 
geografik va boshqa tekshirishlarda biror joyning relyefini dastlabki o’rganishda 
nivelirlashning shu turidan foydalaniladi. Barometrik nivelirlashda barometr va 
boshqa asboblar ishlatiladi.

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish