G. Q. Salijanova boyitishning yordamchi

Bo‘tanani markazdan beruvchi nasos:
1
– salnik; 
2
– quvur; 
3
– rezinali zichlovchi halqa; 
4
– korpus, 
5
– disk, 
6
– ishchi 
g‘ildirak; 
7
– yonbosh tuynuk;
 8
– almashtiriluvchi patrubka; 
9
– val; 
10
– korpus 
tashqi qismi; 
11
– korpus ichki qismi; 
12
– shpilka; 
13
– stanina; 
14
– rama.

---

23
2.7. moylash materiallari haqida umumiy tushuncha
Ishqalanish bo‘g‘imlarini moylash uchun mineral yog‘lar sifati 
va ularni baholash usullari tegishli GOST yoki TU bilan belgilanadi. 
Yog‘larni baholashda quyidagi xususiyatlarni hisobga olish kerak.
Qovushqoqlik – yog‘ni moylovchi modda sifatida yaroqliligini 
aniqlovchi asosiy xususiyat. U yog‘ni uning zarrachalari orasida 
qarshiligini ko‘rsatish qobiliyatini aks ettiradi. Bunday zarralar 
molekulalarning bir-biriga nisbatan joyini o‘zgartirishga intiluvchi 
tashqi kuchlarga qarshilik ko‘rsatadi. Yog‘ zarralarining qarshiligi 
qancha katta bo‘lsa, uning qovushqoqligi yuqori, lekin, shunga 
qaramay, uning zarralari harakatchan bo‘ladi.
Yog‘ning qovushqoqligi dinamik va kinematik bo‘ladi. Dinamik 
qovushqoqlikning o‘lchov birligi paskal-sekund.
kinematik qovushqoqlik yoki ichki ishqalanishning solish-
tirma koeffitsiyenti – bu bir xil haroratda suyuqlik dinamik qo vush-
qoqligining uning zichligiga bo‘lgan nisbati. kinematik qo vush-
qoqlikning o‘lchov birligi m
2
/sek. Yog‘ni birlamchi almash tirish sozlash 
ishlari tugallanganda, ya’ni 12–15 sutka ishlagandan keyin amalga 
oshiriladi. keyinchalik yog‘ni almash tirish muddat lari chegaralanmaydi 
va ish sharoitiga, yog‘ning sifatiga va yog‘lash tizimiga bog‘liq.
Yog‘ning qovushqoqligi 25–30 %, kislotaliligi sirkulatsion 
moylash sistemasida 3–5 mg. kON 1 g yog‘ga 7 mg kON karter 
moylashda; qattiq zarralarning miqdori (mexanik qo‘shimchalar) 
0,2 % dan, suv esa 2,5 % dan oshmasligi kerak. Moylash tizimi 
apparatlar zanjirida filtrlar ishtirok etmasa, yog‘ ishlatilgandan 
1000–1500 soat o‘tgach filtrlanadi. Ishlatib bo‘lingan yog‘lar 
regeneratsiya qilinadi, ya’ni tozalanadi. Yog‘ni tozalashning asosiy 
usuli tindirishdan so‘ng sentrifugalash. Filtr-presslar yog‘larni 
mexanik aralashmalardan tozalash uchun ishlatiladi.
Barcha vazirlik va muassasalar o‘zlariga tegishli korxonalarda 
ishlatilgan industrial, kompressor, turbin va transformator yog‘larning 
regeneratsiyasini ta’minlashlari kerak. Neft bazalari ishlatilgan yog‘larni 
belgilangan me’yorlarga asosan yig‘ish sharti bilan yog‘larni chiqaradi.

---

24
2.3-jadval