G. Q. Salijanova boyitishning yordamchi

 Bo‘tanani yonboshdan beruvchi qumli nasos.

---

20
Bunday g‘ildirak bitta diskli yarim ochiq va umuman diskka 
ega emas ochiq g‘ildiraklidan farq qilib yopiq deb ataladi. G‘il dirak
gupchagining ichida ekspeller (turbina) joylashgan bo‘lib, uning 
parraklari salnik zonasida bo‘tanani so‘rib oladi, val va zichlashtirgich 
orasidagi bo‘shliqqa abraziv zarralar tushib qolishiga qarshilik 
ko‘rsatadi. Cho‘yan halqa (
4
) lar yoki vtulka gupchakka qo‘yilib, valga 
o‘tkazish uchun konus shkalaga o‘yib kengaytiriladi. G‘ildiraklarni 
mahkamlash gayka yoki kontrgayka yordamida amalga oshiriladi. Bu 
esa elektrodvigatelga noto‘g‘ri ulash natijasida yoki nasos to‘xtaganda 
bo‘tanani haydaydigan trubadan teskari oqishi tufayli g‘ildirakning 
beixtiyor burilishi ning oldini olish uchun kerak.
Val elektrodvigateldan mufta orqali harakatga keltiriladi. Nasos 
elektrodvigatel bilan birga tegishli fundamentda o‘rnatilgan umumiy 
payvandlangan cho‘yan yoki po‘lat plitaga mahkamlanadi.
ko‘rib chiqilayotgan nasos valni ishqalanishdan saqlovchi po‘lat 
vtulka (
7
) da joylashgan avtomatik tarzda ishlaydigan salnik bilan
a
b
2
1
3
3
4
4
5
5
90°
2.7-rasm.
nasosning ishchi g‘ildiragi: 
a – 
Pn turdagi; 
b
– Ps turdagi.

---

21
ta’minlangan. Salnik zichlashtirgich (
3
) (yoyilishga chidamli bronza 
yoki rezina) halqalari, prujina (
6
) va uchta o‘ng qismi qalinlashtirilgan 
og‘irlashtirilgan mushtchalar (
5
) dan tashkil topgan. Val aylanganda 
mushtchalarning og‘irlashtirilgan uchlari tarqaladi, o‘z o‘qi atrofida 
aylanadi, chap uchi esa halqani itarib, prujinani siqadi, halqaga 
mahkamlangan zichlashtirgichni chiqarib yuboradi. Shunday qilib, 
nasos bo‘tana salnik zonasida so‘rib olinadi va ekspeller (
1
) mar-
kazdan qochirma kuchi yordamida uloqtirib yuboriladi.
2.2-jadval