G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

 
18.
boshqaruv va investitsiya kompaniyalarining vazifalari nimadan 
iborat? 
 
 
10-amaliy mashgʻulot 
Topshiriq. 
Muayyan korxona yoki firma misolida konkret bir innovatsion loyihani 
moliyalashtirish amaliyotini tushuntirib bering. Bunda joriy xarajatlar va 
kapital xarajatlarlar nisbatiga alohida e’tibor qarating. 

---

172 
XI BOB. INNOVATSION XATARLARNI BOSHQARISH TIZIMI 
 
11.1. Innovatsion jarayonning xatarlari 
Korxonada innovatsion jarayonni amalga oshirish yuqori xavf-xatar 
bilan bogʻliq. Xavf-xatar deganda, tashkilot yangi tovarlar va xizmatlarni 
ishlab chiqarishga, bozorda kutilgan talabni topa olmaydigan yangi 
uskunalar va texnologiyalarni ishlab chiqarishga investitsiya qilganda, 
shuningdek, boshqaruv innovatsiyalarini rivojlantirishga sarmoya kiritishda 
yuzaga keladigan yoʻqotishlar ehtimoli tushuniladi. Jumladan,
1. innovatsion loyihani notoʻgʻri tanlash xavfi; 
2. innovatsion loyihani yetarli mablagʻ bilan ta’minlamaslik xavfi; 
3. marketing xatarlari; 
4. xoʻjalik shartnomalarini (kontraktlarni) bajarmay qolish xavfi; 
5. raqobatning kuchayishi xavfi; 
6. kadrlar etishmasligi xavfi; 
7. innovatsion loyihaga mulk huquqini ta’minlash bilan bogʻliq xavflar. 
Innovatsiya natijalarini amalda tatbiq etish bozor bosqichida amalga 
oshiriladi, u quyidagi bosqichlarni oʻz ichiga oladi: bozorga kirish, ishlab 
chiqarishning oʻsishi, oʻsish sur’atlari va sotishning pasayishi. 
 
Bozorga kirish
bosqichida ishlab chiqaruvchi mahsulotning sinov 
partiyasini ishlab chiqaradi. Kompaniya, shuningdek, yangi mahsulotlarning 
kichik partiyalarida bozorni aniqlash uchun bozor tadqiqotlarini oʻtkazadi. 
Agar bozorning javobi muvaffaqiyatli boʻlsa, tovarlarni bozorda keng 
miqyosda reklama qilishga tayyorgarlik boshlanadi. 
Tayyorgarlik ikki asosiy yoʻnalishda olib boriladi: 
1. Ishlab chiqarish hajmini keskin oshirish uchun mos imkoniyatlarni 
yaratish. Ushbu maqsadlar uchun ishlab chiqarishni texnik tayyorlash amalga 
oshiriladi va kerak boʻlganda yangi ishlab chiqarish ob’yektlari quriladi; 
2. Marketing boʻlimlari orqali kuchli innovatsion kompaniya olib boriladi va 
savdo tarmogʻi tashkil etiladi. 
Mahsulot ishlab chiqarishni boshlash, eski ishlab chiqarishni qayta 
yangilash yoki yangi ishlab chiqarishlarni tashkil etish, xodimlarni oʻqitish 
va reklama kompaniyasini oʻtkazish katta sarmoyalarni talab qiladi. 
Innovatsion 
jarayonning 
ushbu 
bosqichida 
innovatsiyalarga 
bozor 

---

173 
munosabati xali noma’lum, taklif qilinayotgan tovarlarni rad etish xavfi 
mavjud. Shuning uchun investitsiyalar xavfli hisoblanadi. Mutaxassislarning 
fikriga koʻra, yangi mahsulotlarni keng miqyosda ishlab chiqarish va 
keyinchalik 
texnologiyani 
takomillashtirish 
bilan 
bogʻliq 
ishlarni 
moliyalashtirish ushbu bosqichda tadqiqotlar va ishlanmalar xarajatlaridan 6-
8 baravar koʻproq. Investitsiyalarning asosiy manbai korxonalarning maxsus 
fondlarda toʻplangan oʻz mablagʻlari, shuningdek, jalb qilingan mablagʻlar, 
asosan bank kreditlari hisoblanadi.