G‘. N. Mahmudov

 4.5.2. Asboblar paneli 
 
4.28-rasm. Rover avtomobilining  
asboblar paneli 

---

 
205 
Avtomobilning harakatlanish rejimi va texnik holati haqidagi  ma’lumotlarni 
haydovchi  asboblar  paneliga  joylashtirilgan  nazorat-o‘lchov  moslamalari  va 
indikatorlardan  oladi.  Zamonaviy  yengil  avtomobillarning  asboblar  paneli  3    dan 
6    gacha  strelkali  asboblar  va  5  dan    7  ta  gacha  yorug‘lik  indikatorlariga  ega 
bo‘lib, ular quyidagi prinsip bo‘yicha joylashtiriladi: 
-
 
harakat  xavfsizligi  bilan  bog‘liq  ma’lumot  aks  ettiriuvchi  asboblar 
panelning markazida guruhlashtiriladi; 
-
 
vazifasi  bo‘yicha  bir-biri  bilan  bog‘langan  asbob  va  panellarni  yagona 
bloklarga guruhlash. 
Avtomobilsozlikda 
elektronika-ning 
rivojlanishi 
va 
tatbiq 
qilinishi 
konstruktor  va  dizaynerlarga  elektron  asboblar  panelini  yaratish  imkoniyati-ni 
berdi.  Ularda  an’anaviy  elektrome-xanik  asboblar  o‘rniga  elektron  axbo-rot 
moslamalar va indikatorlar o‘rna-tilmoqda.  
Elektron indikatorlar elektrome-xanik asboblar bajaradigan ishlardan tashqari 
haydovchiga ma’lumotni raqamli, grafik va matn shaklida berishi mumkin. 
Elektron  qurilmalar  yordamida  inson  nutqi  sintez  qilinishi,  murak-kab 
hisoblash  ishlarini  talab  qiluv-chi  ma’lumotlarni  ko‘rsatilishi,  haydovchiga 
ma’lumotni yetkazish zarur yoki zarur emasligi tahlil qilinishi mumkin.  
Elektromexanik  asboblar  odat-da  bitta  parametrni  aks  ettirish  uchun 
mo‘ljallangan    bo‘ladi,  chun-ki  bitta  ko‘rsatkichda  bir  nechta  shkalani  ishlatish, 
ulardagi  ma’lu-motni  o‘qib  olishni  qiyinlashtiradi.  Bundan  tashqari  ularning 
o‘lchamlari 
nisbatan 
katta 
bo‘lib, 
asboblar 
paneliga 
joylashtirishni 
murakkablashtiradi.  Elektron  indikatorlarning    o‘lchamlari  kichik  bo‘lishiga 
qaramasdan  bir  yo‘la  bir  nechta  parametrni  qiymatini  ko‘rsatishi,  turli 
ma’lumotlarni  uzatishi  mumkin.  Bu  asboblar  panelidan  unumli  foydalanish 
darajisini keskin oshirib yuboradi. Yana shuni aloxida ta’kidlash lozimki, elektron 
axborot qurilmalari haydovchiga to‘g‘riroq ma’lumot taqdim etadi. Bu asboblarni 
aniqlik  darajasini  yuqoriligi  va  ma’lumotlarni  raqamli  ko‘rinishda  berilishi  bilan 
bog‘liqdir. 
Asboblarni  avtomobil  panelida  optimal  joylashtirish  muammolari  doimo 
dizayner  va  konstruktorlarning  diqqat  markazida  turadi,  o‘rganib  boriladi.  Bu 
yerda  eng  muhim  masala  haydovchi 
ko‘zini 
yo‘ldan 
olib 
paneldagi 
asbobdan  kerakli  ma’lumotni  o‘qib 
olishi 
uchun 
ketadigan 
vaqtdir. 
Chunki  hozirgi  kunda  yo‘llarda 
avtomobillar 
sonini 
va 
harakat 
tig‘izligini  ortishi  bu  muammoni 
dolzarbligini 
yanada 
kuchaytirib 
yubordi.  
4.28-rasmda 
zamonaviy 
avtomobining  namunaviy  asboblar 
panelining  ko‘rinishi  keltirilgan.  U 
juda  ixcham,  barcha  ko‘rsatkichlar 
haydovchining 
ko‘rish 
doirasida 
4.29-rasm. Mersedes-Benz avtobusining 
 
(Conecto) 
asboblar paneli
 
 

---

 
206 
joylashtirilgan. 4.29 va 4.30-rasmlarda panelining ba’zi bir nusxalari keltirilgan. 
Oxirgi  vaqtda  avtomobillarga    elektron  analogli  displeylar  ham  o‘rnatila 
boshlandi, lekin ularning narxi nisbatan yuqoriroqdir.