G im n a st ik a d a r sl a r id a in no va tsio n t e X n o L o g iy a L a r

4.3.  Y akunlovchi qism  uchun  m ashqlarni  tanlash
M uayyan m ashqlarni tanlash manbai faqat o'qituvchining ijodi 
hisoblanadi, chunki dasturlarda darsning bu qismini o'tish b o ‘yicha 
hech qanday tavsiyalar keltirilmaydi.
Darsning  yakunlovchi  qismining  umumiy  vazifasi  tiklanish 
(reabilitatsiya) jarayonlarini  tezlashtirish  hisoblanadi.  Bunda  ham 
jism oniy,  ham  ruhiy  toliqish  nazarda  tutiladi.  Toliqish  darajasi 
alohida dars  mazmuni  va uning  xususiy  vazifalariga  b og‘liq.  Dars 
mazmuni  va  uning  xususiy  vazifalari  m a’lum  b o ig an lig i  sababli, 
darsning  bu  qismi  uchun  u  yoki  bu  vositalarning  nisbatlarini 
yaqinlashgan holda bashorat qilish m umkin. A gar darsdagi mavjud 
vaziyat kutilayotgan vazifaga  mos  kelmasa,  darsning  yakunlovchi 
qismi mazmuni o ‘zgartirilishi  lozim.
Darsning yakunlovchi  qismida quyidagilar q oilan ilad i.
1.  Harakat apparatini  tiklash  vositalari.
Masalan:
1-mashq -  poyma-poy  sekin yurish;
2-mashq -  tartiblashtirilgan hisob b o ‘yicha nafas olish va nafas 
chiqarish bilan yurish;
3-mashq -  mushaklarni b o ‘shashtirish uchun;
D.  h -   q o ‘l  kaftlarini  oldinga  qaratib,  q o ila m i  yuqoriga 
k o ‘tarish;
1  -p a n ja la m i  b o ‘shashtirish;
2 -  q o ‘llarni  b o ‘shashtirish;
3  -  b o ‘yin va gavda m ushaklarini b o ‘shashtirish;
4 -  cho‘kkalab tayanish holatigacha oyoqlarni bo'shashtirish;
5 -  8 -  d.h.ga qaytish.
2. Ruhiy  faoliyatni tiklash vositalari.
Masalan:
1-mashq -  zarba bilan va shovqinsiz yurish;
98

---

2-mashq  -   «soqov  holat»  -   o ‘qituvchining  buyrug‘i  b o ‘yicha 
to ‘xtab qolish va hech qanday harakatlam i bajarmay, ushbu holatni 
o'qituvchining b u y ru gigacha ushlab turish;
3-mashq -  «Raqamlarni  chaqirish»  o ‘yini;
4-mashq -  «Buyumni top» o ‘yini;
5-mashq -  Safda qo‘shiq aytib yurish;
6-mashq -  «Andijon polkasi» raqsi;
I  qism -  8  ta polka qadami o ‘ngga va xuddi  shuncha chapga;
II qism -  ju ft b o ‘lib bajarish;
1-faza  -   oyoqlarni  kerib  sakrash,  o ’ng  oyoqda  sakrash,  chap 
oyoqni  orqaga  ichkariga  bukish;  xuddi  shunday,  boshqa  oyoq 
bilan;  oyoqlarni  oldinga  almashtirib  ikki  marta  sakrash  -   3  marta 
tapillatish;
2 - f a / a  -   I -la/.ani  takrorlash;
3 - 4 - f a / a l a r  -  q o 'l l a m i   ushlab,  u  to m o n g a  v a   bu  t o m o n g a  silliq 
sakrashlar.
99

---