G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Eshitish analizatori
Eshitish organi turli tovushlarni eshitish va m uvozanat vazifasini 
bajaradi. Eshitish organi uch qismga: tashqi, o 'rta , ichki quloqqa 
bo'linadi. Tashqi quloq suprasi, tashqi eshitish yo'lidan iborat.
Quloq suprasi tog'aydan iborat bo'lib, muskullari kam. U tovushni 
tutishga va uning yo^nalishini bilishga xizmat qiladi. Quloq suprasi va 
muskullari hayvonlarda yaxshi rivojlangan. Tashqi eshitish yo4lining 
uzunligi 2,5 sm. Eshitish yo'li devorchalarining yuzasi tuklar bilan 
qoplangan, maxsus bezchalar quloq kiri (sarig'i) deb ataladigan yopishqoq 
modda ishlab chiqaradi. Tashqi quloq bilan o 'rta quloq o'rtasida nog'ora 
parda bor. U oval shaklida bo'lib, qalinligi 0,1 mm ni tashkil etadi. 
N og'ora parda fibroz to'qim adan tuzilgan, elastik. U havo to'lqinlari 
ta ’sirida tebranib, bu tebranishni o'rta quloqqa o'tkazadi. O 'rta quloq 
nog'ora bo'shlig'idan, eshitish suyakchalaridan va Yevstaxiy nayidan 
iborat bo'lib, bu nay yordamida nog'ora bo'shlig'i burun-halqum ga 
tutashadi. Kichik yoshdagi bolalarda Yevstaxiy nayi kattalarnikiga 
qaraganda bir oz kaltaroqdir. Shu munosabat bilan burun-halqumdan 
m ikroblar o 'rta quloqqa oson kiradi va uning yalig'lanishiga (otit 
kasalligiga) sabab bo'ladi.
O 'rta quloq ichida eshitish suyakchalari - bolg'acha, sandon va uzangi 
bo 'lad i. Eshituv suyakchalar tovush to 'lq in i bosimini 50-60 m arta 
kuchaytirib beradi. Bolg'acha dastasi bilan nog'ora pardaga yopishib 
turadi, boshchasi esa sandonning asosi bilan birlashib, bo 'g'im hosil 
qiladi. Sandonning o'siqlaridan biri uzangi boshchasi bilan bo'g'im hosil 
qilib tutashgan. Uzangining serbar tomoni oval darchaning pardasiga 
yopishgan. Eshitish suyakchalari nog'ora pardadagi hanmia tebranishlarni 
takrorlab, kuchaytirib oval pardaga o'tkazadi.
142
www.ziyouz.com kutubxonasi

---