Fyodor Dostoyevskiy

 

https://telegram.me/e_kutubxona

 

32 

yomon ko‘rishgan. Meni Lukerya ham yoqtirmaydi. Polkdagi voqea, garchi 

meni yaxshi ko‘rmasliklarining oqibati esa-da, tasodifan sodir bo‘lgan edi. 

Bularni eslashimga sabab: yoningdan bulut kabi suzib o‘tib ketishi mumkin 

bo‘lgan  turli  sabablarning  bema’ni  yiriklashuvi,  yuz  bermasligi  mumkin 

bo‘lgan  tasodif  tufayli  o‘lib  ketishdan  battarroq  ranj-alam  yo‘qdir.  Har 

holda  ziyoli  odam  uchun  bundan  o‘tadigan  xo‘rlik  mavjud  emas. 

Voqeaning mag‘zi mana bu: 

 

Teatrda,  tanaffus  paytida  yemakxonaga  chiqdim.  Gusar  A-v  ikki  gusar 

orasida,  ovozini  baralla  qo‘yib  –  bu  yerda  ofitserlar  ham  ko‘p  edi  – 

polkimiz  kapitani  Bezumsev  dahlizda  janjal  ko‘targanini  gapira  boshladi. 

Gap orasida «aftidan kapitan g‘irt mast edi”, deb qistirib o‘tdi. Ularning bu 

mavzudagi  gaplari  uzoqqa  cho‘zilmadi,  chunki  Bezumsevning  mastligi 

yolg‘on,  dahlizdagi  «janjal»  janjal  deyishga  arzimas  ham  edi.  Gusarlar 

boshqa gaplarga o‘tib, tinchishdi, ammo bu latifa ertasigayoq polkimizga 

yetib borib, shivir-shivir boshlandi. Ya’nikim, gusar A-v, kapitan Bezumsev 

nomini  bulg‘ayotganda  yemakxonada  polkimizdan  faqat  men  bor 

ekanman,  men  unga  tanbeh  berib  to‘xtatmabman.  Xo‘sh,  nima  uchun 

men  tanbeh  berishim  kerak?  Bezumsevda  alami  bo‘lsa  –  bu  ularning 

shaxsiy  ishlari,  men  aralashib  nima  qildim?  Ofitserlar  esa  bu  shaxsiy 

masala  emas,  polkka  bevosita  aloqador  edi,  deb  topishdi.  Nima  emish, 

yemakxonada  polkimiz  ofitserlaridan  birgina  men  bo‘lganim  uchun  ham 

yemakxonadagi jamoaga, jumladan, barcha ofitserlarga polkimiz sha’niga 

va  o‘z  g‘ururimga  dog‘  tegishidan  uncha  g‘ashim  kelmasligini 

isbotlaganmishman.  Bu  xulosa  bilan  kelishishim  mumkin  emasdi.  Shunga 

qaramay,  vaqt  o‘tgan  bo‘lsa  ham,  hali  kech  emasligiga,  xatoimni 

to‘g‘rilashga, A-v bilan munosabatimni oydinlashtirib olishimga imkoniyat 

borligiga  sha’ma  qilishdi.  Men  buni  xohlamadim,  qattiq  g‘azablanganim 

tufayli, mag‘rurlik bilan rad etdim. So‘ng o‘sha zahoti iste’foga chiqdim  – 

bor  gap  shu.  Men  polkni  mag‘rurona,  ammo  ruhiy  chilparchin  bo‘lgan 

xolda  tashlab  chiqdim.  Irodam  zaiflashib,  aqlan  tubanlikka  sho‘ng‘idim. 

---