Xorvatiya terma jamoasining taktik joylashuvi 1-3-5-2 Ximoyadagi taktik xarakatlar. «Tozaluvchi» vazifasini SHtimats bajargan. Ximoyadan xujumga utishda uyinchilarni (ximoyachilar) agressiv xarakatlari kuzatilgan. Zarurat tugilganda personal ximoyadan foydalangan. Xujumlar uzilib kolganda xuumchilar orkaga kaytishgan, lekin ximoyadagi funksiyalarini naminal tarzda bajarishgan. Urt chizikdagi uyinchilar bu vazifani tulik bajarishgan.
Xujumdagi taktik xarakatlar. Xujumlar Boban va Asanovichlar orkali tashkil kilingan. Kanot ximoyachilari tomonidan faol yordam kursatilgan. Kuchli individual va guruxli xarakatlar bajarilgan. Xujumchlar boshka uyinchilarni yordamiga kam muxtoj bulishagan, chunki ular yaxshi dribling va anik uzokdan zarba berish imkoniyatiga ega bulishgan.
Kuchli ximoyaga karshi uyin taktikasini puxta uzlashtirish. Zamonaviy futbolda mudofaani kuchaytirishga moyillik rivojlantirmokda xujum, odatda kam uyinchilar tomonidan amalga oshiriladi. Ba’zan, xujumchi rakib ximoyasidagi bir yoki ikki uyinchi bilan kumaksiz, yakka uzi olishishga majbur buladi.
Mazkur vazifalarni uyinda muvaffakiyatli xal etish uchun uyinchilar mashgulotlarda yakka kurash texnikasi va taktikasini puxta uzlashtirishlari kerak. Kuyida keltirilgan mashklar yakkama-yakka olishuivda texnik-taktik maxoratini takomillashtirish uchun xizmat kiladi.
Uyinchi tup surgan xolda, uni uz govdasi bilan rakibdan ximoya kiladi (bunda uyinchi govdasi rakib bilan tup orasida bulishi kerak). Ximoyachi tup surayotgan uyinchiga ung va chapdan xujum kilishga taklid kiladi.
Uyinchi tup suradi, ximoyachi esa turtkilar yordamida tupni egallashga xarakat kiladi. Muayyan vat utgach, uyinchilar urin almashadilar.
«A» uyinchi tup suradi, «B» uyinchi esa uni tortib olishga xarakat kiladi. Aldamchi xarakatlar yordamida «A» uyinchi rakibdan kutilishga xarakat kilgan xolda, rakibni nokulay yunalishda xarakatlanishga majbur kiladi.
«A» uyinchi «B» uyinchi tomoniga tup bilan xarakatlanadi va uni chalgitishga urinadi. Muayn vaktdan sung vazifalar almashadi.
Murabbiy turli yo’nalishlarda to’p uzatadi. O’yinchilar to’p tomon intilib uni egallashga harakat qiladi.
O’yin 2 darvozali kvadratda olib boriladi. Kvadrat o’lchamlari 10x10. Maydonchaning qarama-qarshi tomonlarida 2 ta darvoza o’rnatiladi. O’yinchilar raqib darvozasiga to’p kiritishga va o’z darvozasini himoya qilishga harakat qiladi. To’p kvadrat chegaralaridan tashqariga chiqib ketsa, odatdagi futbol qoidalari amal qiladi.
O’yinchilar oldida turgan taktik vazifa, doimo raqib bilan to’p orasida bo’lish. YAkkama-yakka olishuv sharoitida o’yin texnikasi va taktikasi ustida ishlagach, o’yinchilar qiyinlashtirilgan sharoitda mashklar bajarishadi:
1. «A» o’yinchi to’p surmoqda. Dribling (to’pni boshqarish) aldamchi harakatlar, harakatlarning tezligi va yo’nalishini o’zgartirish yordamida u «B» va «V» o’yinchilarini yengishga harakat qiladi.
2. «A» o’yinchi to’p surmoqda. «B» va «V» o’yinchilar uning oldidad muayyan masofada joylashadi. Agar «A» o’yinchi «B» o’yinchini yenga olsa, unga darhol «V» o’yinchi hujum qiladi.
3. Mashq oldingisidek bajariladi. Faqat darvozaga zarba beriladi.
4. Ikki o’yinchi hujumda, uchtasi – himoyada. 2 hujumchiga ko’maklashish uchun uchinchi o’yinchi beriladi, unga boshqa iloji bo’lmaganda to’pni orqaga uzatish mumkin. Bevosita olishuvga bu o’yinchi qo’shilmaydi. Hujumchilar tezkor siljishlar va to’p uzatishlar yordamida harakatlanishadi. Uchinchi himoyachi ximoya katorini yerib utgan xujumchiga xamla kiladi.
5. Xujumchilar uchta ximoyachini kumaksiz yengishga xarakat kilishadi.
6. Beshta uyinchi beshta uyinchiga karshi va darvozabonsiz kichik darvozali uyin.
Maydon o’lchami – 25x50m. Mazkur mashq haqiqiy o’yinga to’laligicha yaqinlashtirilgan bo’lib, musobaqaning barcha elementlariga egadir:
1. Himoyachilarga o’rta chiziqdan tashkariga chiqish man etiladi. Hujumchilar doimo «ochiq» vaziyatda bo’ladi.
2. Hujumchilarga faqat bir tegishda o’yin olib borish ruxsat etiladi. Himoyachilarga esa – cheklanishsiz.
3. Himoyachilarga raqib maydoni yarmiga o’tish; chekkadagi hujumchilarga esa maydonining o’z yarmiga o’tish man etiladi.
XULOSA. Futbolchilar bellashuv faoliyatini nazorat kilish muammosi futbolchilarni tayyorlash jarayonida muxim urin tutadi. YAkka tartibdagi texnik-taktik xarakatlarni baxolash orkali tezkor kuch xislatlari, epchillik, chidamlilik texnika serkirraligi, taktik fikrlashini rivojlantiri darajasini aniklash mumkin.
Taktika xarakatlarini takomillashtirishda kuyidagilarga e’tibor berish lozim:
jismoniy yuklamaga nisbatan chidmlilikni takomillashtirish.
- futbolchilar texnikasini takomillashtirish.
Futbolchi taktik tayyorgarligining asosiy vazifalariga kuyidagilar kiradi.
musobakada kuchlarni taksimlashni takomillashtirish;
tup surish texnikasini kullashni takomillashtirish;
v) uyinda jamoani yobarcha chiziklari uyinchilarini uzaro xamkorlikda xarakatlanishini takomillashtirish;
g) bellashuvlarda taktik kombinatsiyalar va tizimlarni maksadga muvofik tarzda uzaro almashtirib kullashni takomillashtirish.
YAkka tartibdagi taktikani takomillashtirish eng muximdir.
