Fuqaro himoyasi

Favqulodda vaziyatlar xavfining tarqalish tezligiga ko'ra quyidagi guruhlarga bo'linadi:

1. 
   tasodifiy FV - yer silkmishi. portlash. transport vositalaridagi avariyalar va boshqalar;
   

b) shiddatli FV - yong'mlar. zaharli gazlar otilib chiquvchi portlashlar va boshqalar:
v) mo'tadil (ortacha) FV - suv tosbqinlari. vulqonlami otilib chiqi- shi. radionktiv moddalar oqib chiquvchi avariyalar va boshqalar;
g) ravon FV - sekm-asta tarqaluvchi xavflar: qurgoqchilik. epide- miyalaming tarqalishi, tuproqnmg ifloslamshi, suvning kimyoviy mod- daiar bilan ifloslamshi va boshqalar.
Favqulodda vaziyatlar yana tarqalish miqyosiga (shikastlanganlar soniga hamda moddiy yoqotishlar niiqdoriga qarab) ko'ra 4 guruhga boiinadi:

1. 
   Lokal (obyekt miqyosidagi) FV,
   
2. 
   Mahalliy FV:
   
3. 
   Respublika (milliy) FV:
   
4. 
   Transchegaraviy (global) FV ;
   

Lokal favqulodda vaziyat - biror obyektga taalluqli bo'qiib, uning miqyosi o'sha obyekt hududi bilan chegaralanadi. Bunday vaziyat nati- jasida 10 nafardan ortiq bo'lmagan odam jabrlangan yoki 100 nafardan ortiq boimagan odamning hayot faoliyati sharoitlari buzilgan, yoxud moddiy zarar favqulodda vaziyat pay do bo'lgan kunda eng kam oylik ish haqi miqdorining 1 ming baravaridan ortiq bo'lmagan miqdomi tash­kil etgan hisoblanadi. Bunday FV oqibatlari shu obyekt kuchi va resurs- lari bilan tugatiladi.
Mahalliy tavsifdagi favqulodda vaziyat - aiioli yashaydigan hudud (aholi punkti. shaliar, tuman. viloyat) bilan chegaralanadi. Bunday vaziyat natyasida 10 nafardan ortiq, biroq 500 nafardan kam boimagan odamning hayot faoliyati sharoitlari buzilgan, yoxud moddiy zarar fav­qulodda vaziyat paydo bo'lgan kunda eng kam oylik ish haqi miqdo­rining 1 ming baravaridan ortiqni. biroq 0,5 mln. baravaridan kam bo'l­magan miqdomi tashkil etgan hisoblanadi.
Respublika (milliy) tavsifdagi favqulodda vaziyat deyilganda - favqulodda vaziyat natijasida 500 nafardan ortiq odamning hayot faoli- yati sharoitlari buzilgan, yoxud moddiy zarar FV paydo bo’lgan kunda eng kam oylik ish haqi miqdorining 0,5 mln. baravaridan ortigini tash­kil etadigan, hamda FV mintaqasi viloyat chegarasidan tashqariga chiqa- digan. respublika miqyosi da tarqalishi mumkin bo'lgan FV tushuniladi.
Transchegaraviy (global) tavsifdagi favqulodda vaziyat deyii­ganda esa. oqibatlari mamlakat tashqarisiga chiqadigan. yoxud FV chet eldayuz bergan va O'zbekiston hududiga daxldor holat tushuniladi.Bunday falokat oqibatlari har bir mamlakatnmg ichki kuchlari va mablag‘i bilan hamda halqaro hamjamiyat tashkilotlan mablag'lari hiso- biga tugatiladi. Masalan, Orol muammosi nafaqat O'zbekiston davlati uchun falokat keltiruvchi. balki unga chegaradosh bo'lgan Turkmanis- ton. Qozog'iston va boshqa davlatlar uchun ham falokatli vaziyatdir. Shuning uchun oxirgj vaqtda Orol muammosini hal qilishga O'zbekiston davlatini kuch va mablag'idan tashqari butun jahon hamjamiyati tashki­lotlan (Ekosan. YUNEP vaboshq.) mablag'lari, kuchlaridan fovdalanil- moqda.