Funksiyalar

^Funksiyalar

Kundalik turmushimizning deyarli barcha jabhalarida funksiyalarni uchratishimiz mumkin. Masalan institutda( har bir talabasi maxsus identifikatsion nomerga ega), fizikada sohasida (suyuqlik yoki gaz bilan to‟ldirilgan biror idish ichidagi fazoning biror nuqtasidan oniy vaqt momentida o‟tuvchi molekulalarning tezliklarini qo‟shish mumkin) iqtisodiyot sohasida (har bir ish kunida birja bozorlarida maxsus tegli indekslar ishlatilishi) va hokazolar.

Funksiyaning matematik ta‟rifi yuqoridagi barcha holatlarni qamrab oladi.

2.1 Ta’rif va dastlabki tushunchalar.

X va Y bo‟sh bo‟lmagan biror to‟plamlar berilgan bo‟lsin. Agar har bir x  X

songa biror f qoidaga ko„ra bitta y  Y son mos qo„yilgan bo„lsa, funksiya berilgan (aniqlangan) deyiladi va
f : to`plam f  X  Y
kabi belgilanadi. Bunda X funksiyaning aniqlanish to„plami (sohasi) deyilib, x ga
funksiya argumenti, y ga esa x ning funksiyasi deyiladi.

Agar to`plam f  X
bo‟lsa, f to‟plam X to‟plamda aniqlangan deyiladi va

f : X  Y
mumkin:
kabi belgilanadi. Yuqoridagi akslantirishni quyidagicha ifodalash ham


f : x

Agar, x - f ning aniqlanish sohasiga tegishli bo‟lsa, unda X x Y Dekart
^{koordinatalar sistemasida berilgan } ^f  ^{qism toplamda f graf aniqlangan} deyiladi, ya‟ni:

_ f _ _x, f _ x_ X Y : x  dom f _
(2.1)