Фуқаро бинолари архитектураси фанидан маърузалар матни

форточка
(дарча) қилинса, тавақаларни очмасдан хонани 
шамоллатиш имконияти туғилади. 

---

129 
Дераза ромларини ғишт деворга ўрнатганда уларни тол ёки пергамин 
билан девордан изоляция қилиш керак. Тавақаларнинг конструкцияси оддий 
ва наплав билан бўлиши мумкин. 
Наплав 
деб тавақа чорчўпининг чиқиб 
турган қисмига айтилади. У кесаки билан тавақа орасидан бинога ҳаво 
киришини камайтиради. 
Ҳозирги кунда Ўзбекистонда дераза блокларини пластмассадан 
тайёрлаш кенг йўлга қўйилди. Пластмасса ромларнинг ёроч ромларга 
нисбатан бирмунча афзалликлари бор. Улар чиримайди, қийшаймайди, 
тавақалар зич ёпилади ва вақт ўтиши билан ўзгармайди. Пластмасса ромларни 
бўяш шарт змас. Пластмасса ромларнинг кесакиларидан бошқа тавақалари ва 
импости ковакли профиллардан қилинади.
Профиллар деворининг қалинлиги 2-3 мм бўлади. Профилнинг ковак 
қисми иссиқлик изоляцияси материали билан тўлдирилади. Деразага оддий 
ойна ёки шиша пакет ўрнатилиши мумкин. Шиша пакет одатда икки қатлам 
ойнадан иборат бўлади, бу қатламлар контур бўйича шиша полоса қўйилиб 
зич қилиб елимланади. Орасидаги ҳаво бўшлиги яхпш иссиқлик изоляцияси 
бўлиб хизмат қилиш билан бирга дераза ойнасини терлашдан сақлайди (15.3-
расм).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15.3-расм. Пластмасса дераза ромининг конструкцияси: 
1 - тавақа; 2 - кесаки; 3 - пластмасса ошиқ-мошиқ; 4 - шиша пакет; 5 - юмшоқ 
резина қистирма; 6 - импост. 
2) Балкон эшикларининг турлари ва конструктив ечимлари 
Кўп қаватли биноларда кўпинча деразалар балкон эшиклари билан бирга 
ёнма-ён ўрнатилади. Балкон эшиклари тавақаларининг конструктив ечимлари 

---

130 
дераза блоклариникига ўхшаш бўлади. Лекин уларда одатда ойнасиз қисм 
ҳам бўлади. Ойнасиз қисмининг конструкцияси ички тавақада ва ташқи 
тавақаларда турлича қабул қилинади. Ички тавақанинг ойнасиз қисми одатда 
қалинлиги 16 мм бўлган силлиқланган ДСП плита билан тўлдирилади. Ташқи 
тавақанинг ойнасиз қисми эса юмшоқ ва қаттиқ ДВП плита қатламларидан, 
пергамин қатлам ва шпунтланган тахталардан қилинган ташқи қопламадан 
иборат бўлади. Балкон эшикларининг конструктив баландлиги 2175 ва 2375 
мм, конструктив кенглити эса 720 ва 870 мм қабул қилинган. Балкон 
эшикларининг тавақаларини ҳам дера-заларникига ўхшаш алоҳида ёки 
жуфтлашган ҳолда кесакига осиш мумкин.