Frazemalarning qo’llanishi,nutqiy voqealanish xususiyatlari. Shakl va ma’no munosabatlariga ko’ra turlari

Frazeologik-paronimiya

• Ikki frazema tarkibidagi hollovchi boshqa−boshqa, lekin o‘xshash leksikbirlik bilan ifodalangan bo‘ladi: yurag(i) t a r s yorilib keta yozdi ('sabr−chidami tugab xunob bo‘lib ket−') - yurag(i) q o q yorilayozdi ('sevinib kuchli hayajonlan−') kabi.
• Ikki frazema tarkibidagi to‘ldiruvchi bo‘lak boshqa−boshqa, lekin o‘xshash leksik birlik bilan ifodalangan bo‘ladi: o‘z(i)ni q a y e r g a q o‘ yi sh (i) n i b i l- m a− 2 ('bekorchilikdan zerikib toqatsizlan−') - o‘ z i n I q a y o q q a u r i sh ( i )- n i bilma− (kuchli hayajonlangan holda toqatsizlan) kabi.
• Ikki frazema tarkibidagi fe'l a'zo boshqa-boshqa, lekin o‘xshash leksema bilan ifodalangan bo‘ladi: yetti uxlab, tush(i)ga ham k i r m a−('mutlaqo o‘ylama−, kutma-') - yetti uxlab, tush(i)da ham k o‘ r m a− ('hech qachon ko‘rma−') kabi va b.

Frazemalaming ma’no munosabatiga ko'ra turlari

• Frazeologik sinonimiya.

Bir necha frazemaning bitta frazema ma’no atrofida birlashishidir.

Masalan: 1) pixiniyorgan — ≪аууог≫, 2) ilonning yog'ini yalagan — ≪аууог≫ kabi. Yana: 1) yer bilan osmoncha — ≪Juda katta farq≫, 2) ot bilan tuyacha — ≪Juda katta farq≫

Variantdoshidan fraqlash qo’lini bigiz qilmoq-barmog’ini bigiz qilmoq

Leksik-sinonimiya,frazeologik sinonimiya,leksik-frazeologik sinonimiya haqida

Frazeologik antonimiya -ikki frazemaning o’zaro zid ma’no ifodalashi.

oshigi olchi va ishi o'ngidan kelmaslik

O’qituvchi abadiyatga ta’sir ko’rsata oladi,uning ta’siri qayerda tugashini hech qachon bilib bo’lmaydi. Genri Adams

Shahnoza Yo’ldosheva & Nigora Askaraliyeva