Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

 
20-rasm. YOyiq (a), cho‘ziq (b), kontakt oldi (v) konlari. 
Qoldiq konlarning tarkibiy qismi yuvish, nurashish, qorsizlanish va qayta 
taqsimlash natijasida hosil bo‘lgan maxsus tekstura va strukturaga ega. 
Teksturalar ichida ushatki, brekchiya kabi (metakolit) to‘rsimon, yo‘l-yo‘l 
kukunsimon kovakli, uyasimon, sekretsion, konkretsion va no‘xotsimon teksturalar 
ko‘p uchraydi.

---

81 
Strukturasi esa ko‘pincha relekt, sement, kataklastik, petilyasimon, ritmik 
zonali tolasimon, tangasimon, gilsimon formalarda bo‘ladi.
Qoldiq konlar arxeydan tortib to xozirgacha shakllanib, burmali platformaga 
aylanish jarayonida hosil bo‘ladi. 
Magnezit konlari serpentinitlarning karbanat kislotasi ta’sirida parchalanishidan 
hosil bo‘ladi, bundan magniy serpentinitdan eritma holiga o‘tadi va chuqurroq 
xonalarga borib korbanat holda eritmadan ajraladi.
H
4
Mg
3
Si
2
O
9
+H
2
O+3CO
2
=3MgCO
3
+2SiO
2
+3H
2
O 
Magnezit 10-15 m qalinlikda yoyiq konlar hosil qiladi. Ural, Kozog‘iston, 
Kuba, Xindiston va boshqa joylarda tarqalgan. 
Talk konlari kremniy nordon suvlarning serpentinit bilan reaksiya natijasida 
xosil bo‘lishi mumkin.
Apatit konlari karbanat jismlarning korsit bo‘shliqlarida gil qoldiqlari ichida 
to‘plangan holda uchraydi. P
2
O
5 
miqdori nurash natijasida tip jinsdagi 3-12% o‘rniga 
26-33% gacha ko‘tariladi.
Xulosa 
Ushbu mavzuda nurash konlarining hosil bo‘lishi asosan nurash jarayoni –
quyosh nuri, havo, suv va tirik mavjudotning aktiv ishtrokida er qobig‘ining ustki 
qismidagi tub jinslarning o‘zgarishi va emirilishi bilan bog‘liqligi keltirilgan. Bu 
protsess nurash deb ataladi. Qoldiq konlar nurovchi jismlarning hisobiga hosil 
bo‘lishi, ba’zan sizot mahsulotlari bilan biroz boyitilgan bo‘lishi, qoldiq konlar 
tabiatda o‘tish sharoiti va shakli bo‘yicha: yopiq, cho‘ziq va kontakt oldi konlariga 
bo‘linishi rasmlarda ko‘rsatilgan.