Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

 
13-rasm Albititli va greyzen konlarining ideallashtirilgan 
zonal sxemasi (G.SHerbo). 
SHartli belgilari; 1-Greyzenlashgan tog‘-jinsi; 2-greyzen; 3-pegmatit; 4-skarn; 
5-kvars tomirlari shtokverk; 6-greyzenlarning yuqori chegarasi. 
Bu jarayon har xil tog‘ jinslarida turlicha sodir bo‘ladi, jumladan, tarkibi 
alyumosilikatli jinslarda gorizontal bo‘ylab o‘zgargan (greyzenlashgan): granit – 
muskovit-kalsitli greyzen – kvarsli greyzen – topaz-kvarsli, sof topazli va turmalinli 
greyzenlar.
O‘ta asosiy va asosiy tog‘ jinslarida: o‘zgargan amfibolit (serpertirit) – 
margarit-flogopit zonasi – kvars-plagioklaz zonasi – kvars- muskovit zonasi – 
aktinolit-flogopit zonalari; ohaktosh tog‘ jinslarida: mramorlashgan ohaktosh - 
slyuda-flyuoritli zona – topaz-flyuoritli zona – mikroklin (turmalin) - flyuoritli zona – 
sulfid-kvars- flyuoritli zona.
O‘zbekistonda albititli greyzen konlari guruhiga CHotqol tog‘ining shimoliy 
kismida joylashgan Barkrak va Kundil-ugali regional darzliklar zonasidagi 
Sargardon konlari kiradi. Bu konlar asosan berill-litiy feyuorit formatsiya turkumidan 
bo‘lib, qo‘shimcha ravishda ular tarkibida ko‘p metallar, niobiya, tantal va siyrak er 
elementlarining minerallari ham uchraydi.

---

51 
Sargardon koni – geologik tuzilishida devon va kuyi karvon ohaktosh 
qatlamlari va ularni yorib chiqqan alyaskitlar (R-T) ishtirok etadi. Konni asosiy 
genetik xususiyati granit magmasining shakllanishida ohaktosh qatlamlari va intruziv 
markazidagi darzliklarda har-xil foydali qazilma elementlariga (F, Be, Li) boy 
flyuidlarning cho‘kishi (konservatsiya jarayoni) oqibatida ma’dan – magmatik 
sistemalarini hosil bo‘lishi. Bunda intruzivning ekzokontakt qismida (300 m), 
qatlamlar bilan flyuorit va berillga boy magnezial – xondradit - forsteritli skarnlar 
hosil bo‘ladi (14-rasm).