Termini va tavsifi



Download 0,67 Mb.
Sana19.04.2022
Hajmi0,67 Mb.
#563025
Bog'liq
yo\'ldosheva shahnoza kriosfera-converted

KRIOSFERA


Yer atmosfera, gidrosfera va litosferaning issiqlik taʼsiri zonasidagi uzuq-uzuq va konfiguratsiyasi boʻyicha oʻzgaruvchan qobigʻi.

Termini va tavsifi


1923-yilda polyak olimi A. B. Dobrovolskiy tomonidan taqlif qilingan. Bu taʼlimotni V. I. Vervadskiy, P. I. Koloskov, M. I. Sumgin, N. I. Tolstixinlar rivojlantirgan. Koʻrsatilgan har bir sferaning chegarasida vaqti boʻyicha K.ning qisqa muddatli, mavsumiy va koʻp yillik (muttasil) qismlari ajratiladi.
K.ning yuqori chegarasi Yer atmosferasining ustki chegarasiga mos keladi va atmosferada bir necha km balandlikda joylashadi, qutblarga yaqinlashgan sari pastga tushib litosfera va gidrosferaga oʻtadi. Uning tarkibiga, atmosferadan tashqari, kriolitozova, muzliklar, qutb havzalarining kriogalin suvlari kiradi.
Muttasil K.ning quyi chegarasiga atmosfera va yer yuzasiga yaqin qatlamlarda u bilan mavsumiy va mavjud boʻlgan qisqa muddatli K.ning qatlamlari tutashadi.

Sovuq bosqichlarida

Yer tarixining sovuq bosqichlarida uning quyi chegarasi pasayib ekvator tomon siljiydi, gidrosfera va litosferaning ichiga kirib chuqurlashadi. Bu esa kriolitozonaning quvvatini va u egallagan maydonni koʻpaytiradi.

Dunyo boʻyicha sovib ketish jarayoni natijasida materiklar va dengizlarning muzlashi (dengiz va mavsumiy muz qoplamlari egallagan maydonlarning kengayishi) rivojlanadi.

Issiq davrda kriolitozona, materik muzliklari joylashgan maydonlar kamayadi, dengizlarning muzlashi qisqaradi. Sovish va isib ketish atmosfera sirkulyasiyasidagi butun sayyoraviy oʻzgarishlarga olib keladi.


Kriosferaning
oʻsimliklar, hayvonlar va insonning ayrim xoʻjalik turlari faoliyatiga muayyan taʼsiri bor.
Sovish jarayonida gidrosferadagi erkin suvning katta miqdori dengizlar regressiyasi va shelflar yalangochlanishini sodir qilib muzli qoplamalar jamlanadi. Iqlimning isib ketishi dengiz transgressiyasi bilan birga materiklar muzlashining degradatsiyasiga olib keladi.

Manbalar

  • ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!


Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish