Foydali qazilmalarni boyitish jarayonlari

Changsizlantirish.
Changsizlantirish operatsiyasi quruq magnitli 
separatsiyadan oldin dastlabki mahsulotdan mayda zarralarni chiqarib 
yuborish uchun qo‘llaniladi. Yupqa zarralarni yo‘qotish boyitish 
natijalarini juda oshiradi.
Yupqa zarralar katta solishtirma yuzaga ega bo‘ladi, buning 
natijasida ular adgeziya kuchlari ta'siri ostida boshqa zarralar yuzasiga, 

---

262 
separatorlarning ishchi qurilmalariga cho‘kadi va ham magnitli hamda 
nomagnit mahsulotlarga tushadi. Dastlabki mahsulotdagi mayda 
zarralarning ko‘p ulushi boyitish natijalarini pasaytiradi, shuning uchun
mayda qilib maydalangan mahsulotlar uchun quruq separatsiya kamdan-
kam hollarda qo‘llaniladi.
Odatda, quruq boyitish separatorlari changsimon zarralarni chiqarib 
yuborish uchun aspiratsion patrubkalarga ega bo‘ladi. Ajratilgan chang, 
dastlabki mahsulot xususiyatiga bog‘liq holda, yoki chiqindilarga yoki 
keyin qayta ishlashga yuboriladi.
Shlamsizlantirish.
Shlamsizlantirish operatsiyasi kamqiymat yupqa 
shlamli zarralarni chiqindilarga chiqarish uchun kuchli magnitli rudalarni 
suvli boyitish sxemalarida qo‘llaniladi. Boyitish mahsulotlarida bo‘sh 
jinslar yupqa zarralarining katta miqdori konsentratlar sifatining 
pasayishiga olib keladi, chunki shlamli zarralar, shubhasizki, flokulalar va 
tutamlarga qamrab olinadi va magnitli mahsulotga oxirgi bo‘lib tushadilar.
Shlamsizlantirish uchun magnitli deshlamatorlardan foydalaniladi. 
Shlamsizlantirish operatsiyasi temirli kvarsitlarni boyitish sxemalarida eng 
ko‘p tarqalgan.
Magnitsizlantirish.
Magnitsizlantirish 
operatsiyasi 
magnetitli 
rudalarni boyitish sxemalarida va og‘ir muhitli suspenziyalarni tiklash 
sxemalarida bo‘tanani deflokulyasiyalash uchun qo‘llaniladi. 
Magnetitli rudalarni boyitish sxemalarida magnitsizlantirish 
tasniflash, mayda g‘alvirlash va filtrlash operatsiyalaridan oldin 
flokulalarni yemirish maqsadida qo‘llaniladi. Separatorlarning magnit 
maydonida magnetit zarralari flokulalar va tutamlar (juda yirik agregatlar) 
hosil qiladi. Agar flokulalar va tutamlar yemirilmasa, unda ular qumga va 
so‘ngra tegirmonga tushadi, bu aylanma yuklanishning oshishiga va 
mahsulotning qayta yanchilishiga olib keladi. Filtrlashga tushadigan tayyor 
mahsulotda flokulalarning mavjudligi kek namligining oshishiga olib 
keladi, chunki flokulalar hosil qiluvchi zarralar o‘rtasidagi bo‘shliqni 
egallagan suv filtratga to‘liq chiqarib yuborilmaydi. 
Og‘ir muhitli suspenziyalarni tiklash sxemalarida magnitsizlantirish 
flokulalarni yemirish uchun magnitli separatsiyadan so‘ng qo‘llaniladi. 
Magnetitli suspenziyada flokulalarning mavjudligi uning sifatini 
(barqarorligini) kamaytiradi.