Foydali qazilmalarni boyitish jarayonlari

 
Nazorat uchun savollar 
1. Minerallarning magnit xossalariva ularning klassifikatsiyasi. 

---

258 
2. Diamagnit minerallar haqida tushuntirib bering? 
3. Paramagnit minerallar haqida tushuntirib bering? 
4. Ferromagnit minerallar haqida tushuntirib bering? 
 
 
5.3.
Mаgnit sеpаrаtоrlаrining turlаri, tuzilishi vа ishlаsh 
prinsiplаri 
 
Kuchli magnitli rudalarni boyituvchi separatorlar. 
O‘lchami 70 
dan 150 mm gacha bo‘lgan magnitli rudalarni quruq boyitish uchun 
elektromagnit sistemali barabanli separatorlar, 40 mm gacha o‘lchamdagi 
rudalarni boyitish uchun esa doimiy magnitli barabanli separatorlarni 
ishlatish mumkin. (62-rasm)
 
62-rasm. 
Bir barabanli separatorning sxemasi
 
1 – aylanuvchi baraban; 2 – magnitning qo‘zg‘almas qutblari; 
3 – elektromagnit g‘altaklari; 4 – tok berish. 
Magnit sistema o‘qqa qo‘zg‘almas qilib o‘rnatilgan. Magnit qutblari 
baraban o‘qi bo‘ylib almashadi. Sistema atrofida shu o‘qning o‘zida 
nomagnit materialdan tayyorlangan baraban aylanadi. Baraban yuzasi uni 
ishqalanishdan asrash uchun rezina bilan qoplangan [11]. 
Dastlabki ruda titrama tarnov orqali barabanga beriladi. Baraban 
yuzasiga tortilgan magnitli zarrachalar magnit ustidan o‘tadi va magnit 
ta’siri tamom bo‘lgan zonada baraban yuzasidan uzilib tushadi. Nomagnit 
zarrachalar separatorning magnit maydoni bilan ta’sirlashmaydi, 

---

259 
barabandan parabolik trayektoriya bo‘ylab tushirib olinadi. Barabanning 
ostiga magnit va nomagnit mahsulotni qabul qilish uchun ikkita quticha 
o‘rnatilgan. Qutidagi to‘siq ustiga o‘rnatilgan shifer mahsulot oqimini 
aniqroq ajratishga yordam beradi. 
Barabanning diametri 600–900 mm, uzunligi 1000–2000 mm, 
magnit maydonining kuchlanganligi baraban yuzasida 1400–1500 e. 
Baraban yuzasining aylanma tezligi 1–3 m/sek. Separatorning ishlab 
chiqarish unumdorligi o‘lchami –40+0 mm li mahsulotda barabanning har 
bir metr uzunligi uchun 60–100 t/soat.
Sanoatda bir barabanli, shuningdek, uch va to‘rt barabandan tashkil 
topgan separatorlar ishlab chiqariladi. Ko‘p barabanli separatorlarda asosiy 
separatsiya, chiqindilarning tozalash jarayonlarini o‘tkazib, uchta 
mahsulot–boyitma, oraliq mahsulot va chiqindilarni olish mumkin [1]. 
Agar magnit qutblari baraban uzunligi bo‘yicha galma–gal 
almashsa, separatorda magnit aralashuvi bo‘lmaydi. Magnit tortishishi 
natijasida barabanga yopishgan magnit zarrachalar magnit ustidan 
o‘tayotganda ag‘darilmaydi. Materialning yurishi bo‘ylab qutblarning 
almashishi aralashishga olib keladi va nomagnit zarrachalarni barabandagi 
magnit zarrachalar orasidan uzib olishga imkon yaratadi. 
Magnit sistemasi qutblar sonini aylana bo‘ylab va barabanning 
aylanish tezligini oshirib, yuqori chastotali magnit maydoni hosil qilishga 
va jadalroq magnit aralashuviga erishish mumkin. 
Bu separatorlarda barabanning aylanish tezligi 300 ay/min. Qutblar 
soni 25 bo‘lsa, barabanda qutblar almashishi 300x25=7500, ya’ni 
maydonning chastotasi 125 Hz ga teng bo‘ladi.