Foydali qazilmalarni boyitish jarayonlari

Boyitish jarayoni 
– minerallarni bir-biridan minerallarning xossalaridagi farq asosida 
ajratish. 
Masalan, minerallarning zichligidagi farq ularni har xil usulda 
ajratish uchun ishlatilishi mumkin. Turli zichlikdagi minerallarni 
qovushqoq muhitda tushish tezligiga qarab ajratish mumkin, lekin ularni 
og‘ir minerallar cho‘kuvchi, yengillari esa yuzaga qalqib chiquvchi og‘ir 
suyuqliklarda ham ajratish mumkin. Ikkala hol ham gravitatsiya usulida 
ajratishga kiradi, lekin ular turli boyitish jarayonlari hisoblanadi [1]. 
 
1-jadval 
Boyitish usullari va minerallarning xossalari 
Boyitish usullari 
Minerallarning xossalari 
Gravitatsiya 
Solishtirma og‘irlik, zichlik 
Flotatsiya 
Mineral zarrachalar yuzasining fizik-kimyoviy 
xossalaridagi farq 
Magnit 
Magnitlanish qobiliyati 
Elektr 
Elektr xossalari 
Qo‘lda saralash 
Rangi, yaltiroqligi, shakli, zichligi 

---

15 
4-rasm. 
Flotatsiya boyitish fabrikasining texnologik sxemasi
 
Boyitishni bir marta boyitishda tugatib, darhol boyitma va chiqindi 
olish mumkin. Ko‘pincha shunday bo‘ladiki, bir marta boyitishdan so‘ng 
boyitma unchalik boy, chiqindi esa yetarli darajada kambag‘al bo‘lmay, 
ularni qaytadan boyitishga to‘g‘ri keladi. Bu maqsadda boyitmani 
tozalash
va chiqindini 
nazorat boyitish 
jarayonlari o‘tkaziladi. 
Dastlabki ruda 
G'
alvirlash I 
G'
alvirlash II 
G'
alvirlash III 
Yanchish 
Klassifika
ts
iya 
Asosiy flota
ts
iya 
Nazorat flota
ts
iyasi 
Tozalash I 
Tozalash II 
Boyitma 
Q
uyultirish 
Maydalash I 
Maydalash II 
Maydalash III 
Chi
q
indi
Filtrlash
Q
uritish
Miner
al za
rr
ac
ha
la
rning a
jra
ti
sh
B
oyit
mani 
q
ayta 
ishl
ash
Miner
al za
rr
ac
ha
la
rni yuz
asini
oc
hish

---

16 
Boyitish fabrikasida foydali qazilma bir qator qayta ishlash 
jarayonlaridan o‘tib, ularning texnologik sikldagi vazifalariga qarab