Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish to’g’risida tushuncha. Ochiq kon ishlarining ajralib turuvchi belgilari, afzalliklari va

Kar`yer osti o’lchamlari, kar`erning oxirgi chuqurlik belgisida qazib olinayotgan uyum qismi bilan chegaralanadi. Kar`yerning ostki minimal o’lchamlari pastki pog’onada olib borilayotgan jinslarni xavfsiz qazib olish va yuklash shart-sharoitlari bilan aniqlanadi (kengligi bo’yicha kamida 20 metr, uzunligi buyicha 50 metrdan kam bo’lmasligi kerak).Kar`yer bortining qiyalik burchagi bort yonbag’iri massivi jinslari mustaxkamligi va transport kommunikatsiyalarining joylashtirilishi shart-sharoitlari bilan aniqlanadi. Qoplovchi tog’ jinslarini qazib olishni kamaytirish maqsadida bortlarning qiyalik burchaklarini iloji boricha tikroq qilib olinadi.

Kar`yer chegarasidagi butun kon massasi hajmi, korxonaning ishlab chiqarish quvvatini, uning qazib olinish muddatini va boshqa bir qancha ko’rsatkichlarni belgilovchi zarur ko’rsatgich hisoblanadi.

Foydali qazimalarni kar`yer chegarasidagi zaxiralari —qazib olish mumkin bo’lgan chegarani, kar`yerning qazib olish muddatini va qazish ishlari iqtisodiy natijalarini aniqlovchi asosiy ko’rsatkich hisoblanadi. Har bir pog’ona (gorizont) va kar`yer maydoni chegarasidagi zaxiralar, konni geologik qidirish vaqtida o’rnatiladi.

Dunyoning eng yirik kar’yerlari.⁶

Dunyodagi eng yirik temir rudasini qazib olish kar’yeri Minnesota shtatida

joylashgan bo’lib, uzunligi 8 km, eni 3,2 km, chuqurligi 180 m. dastlabki qazish ishlari 1895 yilda yer osti usulida qazib olish boshlangan.



Bingham Canyon mis qazib olish rudnigi. U o’zining tarkibiga 620 tonna oltin, 5000 tonna kumush, 276 tonna molibden va kata miqdordagi platina va palladiydan iborat.



⁶ http://www.losapos.com/openpitmines