Fonetikaning tadqiqot maqsadi va usuliga ko‘ra turlari Reja

ultratovush sanaladi. Inson oddiy so‘zlashuvda 100 gersdan 400 gersgacha balandlikdagi

tovushni qo‘llaydi. Insonning eng past tovushi bas ( u 40 gersga teng), eng baland tovushi esa

sopranodir( u 170 gersga teng).

Nutqda tovushning baland-past tarzda to‘lqinlanishi melodikani yuzaga keltiradi, melodika

esa gapning ifoda maqsadiga yoki emotsionallikka ko‘ra turlarini belgilashda, sintagmalarni,

kirish so‘z yoki kiritma gaplarni ifodalashda muhim vosita sanaladi. Shuni alohida-alohida

ta`kidlash kerakki, tebranish chastotasi nutqda boshqa akustik vositalar (urg‘u, intonatsiya, temr,

temp kabilar) bilan munosabatga kirishib, murakkab tovushni hosil qilishi ham mumkin, bunday

murakkab tovushlardan esa turli ekspressiv-stilistik maqsadlarda, ayniqsa, she`riy misralardagi

tovush tovlanishlarini tarkib toptirishda foydalaniladi.