Fonetika o‘qitish metodikasi Reja

Fonetika bo‘limi o‘z zimmasiga quyidagi vazifalarni oladi:
- o‘quvchilarni adabiy talaffuz me’yorlariga o‘rgatish;
- imlo savodxonligini oshirish maqsadida ularni zaruriy bilim, ko‘nikma va malaka silsilasi bilan qurollantirish;
-so‘z zahirasini oshirish;
-so‘zdan to‘g‘ri va o‘rinli foydalanish malakalarni rivojlantirish;
- badiiy o‘qish malakalarini takomillashtirish;
- fonetikadan fikrni og‘zaki va yozma shakllarda bayon qilish uchun zarur bo‘lgan ilmiy-amaliy ma’lumotlar berish;
- o‘quvchilarda turli lug‘atlar va ma’lumotlar bilan ishlash malakalarini rivojlantirish.
Bu bo‘limlarning izchil kursi “Fonetika va grafika”, “Nutq tovushi va harf”, “Unli tovushlar”, “Nutq a’zolari”, “Lab tovushlari”, “Til tovushlari”, “Burun tovushlari”, “Bo‘g‘iz tovushi”, “Nutq tovushlarining ma’no farqlash vazifasi”, “O‘zbek alifbosi”, “Talaffuz va imlo me’yorlari”, “Unlilar talaffuzi va imlosi”, “A va o unlilari talaffuzi va imlosi”, “Qator kelgan unlilar talaffuzi va imlosi”,
“Ayrim undoshlar talaffuzi va imlosi”, “Harflar birikmasi va imlosi” singari mavzularni o‘z ichiga qamrab oladi.
Surat asosida bir yoki ikki unli va undoshlar bilan farqlanuvchi so‘zlar tuzing












Tovush
Tovush bilan fonemani o‘zaro farqlash zarur. Tovush nutqning fonetik jihatdan bo‘linmaydigan eng kichik birligidir, u ma’no ifodalamaydi, lekin har qanday so‘z tovushlar vositasida shakllanadi. Masalan, a, d, m, o tovushlarini ma’lum bir tartibda talaffuz qilish orqali odam, omad, moda singari boshqa-boshqa ma’nodagi so‘zlar hosil qilinadi. So‘zlar tovush tarkibiga ko‘ra turlicha bo‘ladi.

UNLI TOVUSHLAR- O‘pkadan chiqayotgan havoning og‘iz bo‘shlig‘iga kelib hech qanday to‘siqqa uchramay chiqishidan hosil bo‘ladi. Undosh tovushlar faqat ovozdan hosil bo‘ladi.

Nutq Unli tovush talaffuzi – adabiy tilda unli tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilish qoidalari, orfoepik me’yorlari.