Folklorshunoslikka

toponim»  (mifga aloqador so‘z asosida kelib  chiqqan joy  nomlari), 
«eponira»  (epik asarlarda qoilanilgan atoqli otlar) singari terminlar 
yuzaga keldi.  Xalq  og‘zaki  badiiy  ijodi  asarlarining  til  xususiyatla- 
rini o‘rganuvchi «lingvofolkloristika»  shakllandi.
Folklor  asarlarining  yaratilishi  va  ommalashishi  jarayoni 
xalqning turmush tarzi, urf-odatlari, milliy mentalitetini aks ettiruv- 
chi  dunyoqarashi,  an’analari  bilan  bevosita  b o g iiq   boiganligi 
bois, folklorni  o ‘rganishda uni etnografik kontekstdan ajratib tahlil 
qilib  boim aydi.  Bir tomondan,  folklor asarlarida xalqimizning et- 
nik  tabiati  bilan  aloqador  ko‘plab  «etnografizmlar»,  qadimiy  ma­
rosim  va rituallar  bilan  bogiiq  an’anaviy  motivlar mavjud  boisa, 
boshqa jihatdan  folklor  asarlari  etnologik  tadqiqotlar  uchun  ham 
boy  material  beruvchi  muhim  manba  hisoblanadi.  Shuning  uchun
24
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ham  «etnofolkloristika»  hozirgi  zamon folklorshunosligining eng 
faol yo‘nalishlaridan biriga aylandi.
O'zbek folklorshunosligi fanining asoschisi, atoqli olim H.Zarifov 
« 0 ‘zbektili va adabiyoti» jurnalining  1958-yilgi ilk sonida bosilgan 
«Folklor va arxeologiya materiallarini qiyosiy  o'rganish masalalari- 
ga doir» (25-30-betlar) nomli programm xarakterdagi maqolasi bilan 
o'zbek folklorshunosligida «arxeofolkloristika»  yo‘nalishini  bosh- 
lab  bergan  edi.  Zéro,  folklor  asaridagi  muayyars  obraz,  motiv  yoki 
epik syujetning tarixiy asoslarini oydinlashtirishda arxeologik qazil- 
malar chog‘ida topilgan turli  osori  atiqalar,  qoyatoshlarga  chizilgan 
petrogliflar,  Varaxsha,  Afrosiyob,  Bolaliktepa  va  Tuproqqal’adan 
topilgan  qadimgi  devoriy  suratlar,  xullas,  ajdodlarimiz  tomonidan 
yaratilgan moddiy madaniyat namunalari  muhira  qiyosiy manba ro- 
lini o‘taydi.