Fiziologiyasi va gigiyenasi

r
J O J
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

organik  m oddalarning  molekulalari  parchalanishi  natijasida  en­
ergiya  ajralib  chiqadi.  Katabolizmning  oxirgi  mahsuloti  bo'lib  -  
suv,  karbonat  angidrid  gazi,  ammiak,  siydikchil.  sivdik  kislotasi 
va  boshqalar  hisoblanadi,  ular  hujavralarda  navbatdagi  biologik 
oksidlanishga  uchramaydi  va  organizmdan  chiqarib  tashlanadi.
Anabolizm va katabolizm jarayonlari  bir-biri  bilan chambarchas 
bog'liq.  Katabolik jarayonlar  anabolizm  uchun  energiya  va  dast- 
labki  moddalarni  yaratib  beradi;  anabolik  jarayonlar  o ia y o tg an  
hujayralam ing  tiklanishi  uchun  sarflanadigan  tuzilmalarni  tikla- 
nishiga olib keladi, organizmni o'sish jaravoni bilan bog’liq b o ig a n  
yangi to'qim alarning  shakllanishiga,  hujayralam ing hayot faoliyati 
uchun zarur b o ig a n  gormonlar,  fermentlar va  boshqa  birikmalarni 
sintezlanishi  uchun hamda katabolizm reaksiyalari  uchun parchala­
nishi  kerak  b o ig a n   makromolekulalarni  yetkazib  beradi.
Barcha  m etabolik jarayonlar  tabiatan  oqsil  modda  b o ig a n   fer­
mentlar tom onidan tezlashtiriladi va boshqariladi.  Fermentlar orga­
nizm hujayralarida reaksiyalarni  bajarilishini ta'm inlovchi  biologik 
katalizatorlar hisoblanadi.