Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 12,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet350/390
Sana31.12.2021
Hajmi12,82 Mb.
#245684
1   ...   346   347   348   349   350   351   352   353   ...   390
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.) (4)

Nazorat savollari:
1.  Bolalarda ovqat og'iz bo’shlig'ida qanday  o ‘zgarishlarga  uchravdi?
2.  Ovqat  hazm  qilish  a ’zolarining  yoshga  oid  xususiyatlarini  tushun- 
tiring.
3.  Bolalarda  m e'da  qanday  tuzilgan?
4.  Ingichka  ichak  bolalar va  o'smirlarda  qanday  ahamiyatga  ega?
5.  Ovqat ratsioni  o'sayotgan  organizm  uchun  qanday  ahamiyatga ega?
6.  Ovqatlanish gigiyenasiga  rioya  etishning  ahamiyati  nimada?
7.  Ovqat  hazm  qilish  a'zolari  ishining  boshqarilishi  va  u  qanday 
ahamiyatga  ega?
XII 
BOB.  M O DDALAR  VA  ENERGIYA 
ALM ASH INUVINING  YO SH G A  OID  XUSUSIYATLARI
12.  1.  M oddalar alm ashinuvi hayotning 
asosiy  funksiyasi  ekanligi
M oddalar  va  energiya  almashinuvi  -  organizmning  hayot  faoli- 
yati  jarayonlarining  asosini  tashkil  etadi.  M oddalar  va  energiya 
almashinuvi  barcha  organizmlarning  eng  oddiydan  eng  murakkab 
tuzilgan  odam lar  organizmining  ham  hyotining  asosidir.
Odamlar organizmida,  uning a'zolari. to'qim alari,  hujayralarida 
tinimsiz  ravishda  juda  oddivlardan  murakkab  moddalarning  ho­
sil  bo'lish jarayoni  bajariladi.  Shu  bilan  bir  vaqtda,  organizm  hu- 
jayralari  tarkibiga kiruvchi  murakkab organik moddalarning oksid- 
lanishi,  parchalanishi  bajariladi.
A 'zolarning ishi  doimiy ravishda ularning yangilanishi bilan bir­
galikda kechadi:  ayrim  hujayralar o'ladi.  boshqalari  ularning  o'rni-
362
www.ziyouz.com kutubxonasi


ni  almashtiradi.  Voyaga yetgan  odamlarda bir kecha-kunduz  davo- 
mida  teri  epiteliyasi  hujayralarining  1/20  miqdori,  ovqat  hazmi 
trakti  epitelivasining  ham ma  hujayralarining  yarmi,  25  grammga 
yaqin  qon  va  boshqalar  o'ladi  va  almashinadi.
Organizm  hujayralarining  vangilanishi,  o'sishi  faqatgina  or- 
ganizmga  tinimsiz  ravishda  kislorod  va  to'vim li  moddalar  tushib 
turgandagina  amalga  oshishi  mumkin.  To'yim li  moddalar  -   bular 
organizmning tarkibiy  qismlari  hosil  bo'ladigan asosiy  plastik ma- 
teriallardir.
Organizmning yangi hujayralari hosil bo'lishi uchun, ularning ti­
nimsiz yangilanishi, yurak, oshqozon-ichaklar trakti, nafas a ’zolari, 
buyraklarni  ishlashi  uchun  hamda  odam lar  tom onidan  maxsus  va 
zarur  ishlami  bajarishi  uchun  energiya  zarur.  Odam  bu  energiyani 
moddalar  almashinuvi  jarayonida  yuz  beradigan  oksidlanish  va 
parchalanishi  reaksiyalari  hisobidan  oladi.
Shundav  qilib,  organizmga  tushuvchi  to'yim li  moddalar  faqat­
gina  plastik  qurilish  materiali  bo" lib  qolmasdan  balki  hayot  uchun 
zarur  bo'lgan  energiya  manbayi  bo'lib  ham  xizmat  qiladi.
M oddalar  almashinuvi  deganda,  m oddalam ing  ovqat  hazmi 
traktiga  tushganidan  boshlab  organizmdan  chiqarib  tashlanadigan 
parchalanishning  oxirgi  mahsulotlari  hosil  b o ig u n ich a yuz beradi­
gan  o'zgarishlari  yfg'indisi  tushuniladi.

Download 12,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   346   347   348   349   350   351   352   353   ...   390




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish