Физиология, психология, Г. Гельмгольц, психофизиология, психофизика, Э. Вебер, Т. Фехнер, В. Вундт, экспериментал психология, Э. Титченер, лаборатория методлари

2.10.Тадқиқот ўтказиш босқичлари.
Ҳар қандай методдан фойдаланиш жараёнида қуйидаги методологик тамойилларга риоя қилиш зарур:
-метод фаннинг предметига мос келиши ва унинг ўзига хос хусусиятларини акс эттириши керак;
-психологиянинг умумий методи обЪектив бўлиши шарт.
-генетик (эволюцион) тамойилни сақлаш керак.
- индивидуал фарқлар эътиборга олинган ҳолда илмий умумлаштиришдан фойдаланиш зарур.
Психологик тадқиқот босқичлари:
1. Тайёргарлик босқичи: вазифа, фараз ва методикани аниқлаб олиш.
2. Маълумот тўплаш босқичи. Метод кичик босқич ва церияларга бўлиб ўтказилади.
3. Тадқиқот натижаларини миқдорий таҳлил қилиш босқичи коррелляция коеффитсиенти, ўртача қиймат, стандарт оғиш ва бошқаларни ҳисоблаш, графиклар тузиш.
4. Натижаларни интерпретация қилиш, хулоса ва тавсиялар ишлаб чиқиш.
Юқоридаги босқичлар асосида ташкил этилган психологик тадқиқотлар кўзланган мақсадга олиб бориш имкониятига эга бўлади.
Психологик тадқиқотларни ташкил этишга қўйиладиган талаблар:
1. Тадқиқотни режалаштириш метод ва методикаларни танлаш ва уларни мослаштиришни ўз ичига олади. Психологик тадқиқот учун ажратиб олинган жараёнга таъсир этувчи барча ички ва ташқи омиллар эътиборга олиниши керак. Режалаштириш-бу тадқиқотнинг мантиқий ва хронологик лойиҳасини тузиш, текширилувчилар сони ва контингентини аниқлаш, текширишлар сонини белгилаш, математик статистик таҳлил режасини ишлаб чиқишдан иборатдир.
2. Тадқиқот ўтказиладиган жой ташқи таъсирлардан ҳоли бўлиши (хеч бўлмаганда улар ҳисобга олиниши керак). Санитария-гигиена ва инженер-техник талабларга жавоб бериши зарур.
3. Тадқиқотнинг техникавий таъминоти ҳал этилиши, лозим бўлган вазифаларнинг талабларига мос бўлиши керак.
4. Текширувчиларни танлашда уларнинг сифат жиҳатдан бир хил бўлишига эътибор бериш лозим.
5. Тадқиқотчи ишни режалаштиришдан тортиб хулоса ва тавсиялар ишлаб чиққунга кадар тадқиқотнинг боришига, шубҳасиз, таъсир этиб туради.
6. Текширилувчи учун кўрсатма режалаштириш босқичида тайёрланиб, у қиска, лўнда ва тушунарли бўлиши керак.
7. Тадқиқот баённомаси тўлиқ ва мақсадга мувофиқ ҳолда тўлдирилиб борилиши зарур.
8. Олинган маълумотлар миқдорий ва сифат жиҳатдан таҳлил қилиниши лозим.
Психологик тадқиқотларни ташкил этишнинг асосий тамойилларидан бири натижаларни сифат жиҳатдан таҳлил этилишидир. Бунда текширилувчи томонидан вазифани неча марта бажарганлиги эмас, қандай амалга оширганлиги эътиборга олинади.