Fizikaviy kimyo fanidan laboratoriya mashg`ulotlari uchun

Nazorat savollar

1. 
   Neytrallanish issiqligi deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Neytrallanish issiqligi doimiylik qonuni nima uchun faqat kuchli kislotalar va kuchli asoslargagina xos?
   
3. 
   Dissotsilanish issiqligi deb nimaga aytiladi?
   
4. 
   Neytrallanish issiqligi doimiylik qonunidan foydalanib, kuchsiz asoslar va kuchsiz kislotalarning dissotsilanish issiqligini qanday toppish mumkin?
   

Kalorimetr doimiyligini topish vaqtida termometr, tuz va tayoqcha solingan ampula, aralashtirgich nima uchun ishlatiladi?

5-Laboratoriya ishi: Naftalinni sovush diagrammasi
Ishdan kuzatilgan maqsad: 1.Naftalin misolida termik analiz qilish metodi bilan tanishish.

2.Naftalinning sovush ergi chizig‘ini chizish.

3.Naftalin diagrammasini chizish.
Ish uchun kerakli jihozlar: Og‘ziga probga tiqilgan ettita probirka, probilkalarga 100⁰ C shkallali termometrlar va simdan qilingan aralashtirgichlar o‘tkazilgan bo‘ladi. probirkalar qo‘yish uchun shtativ: tagligi bor katta probirka bu brobirka xavo “ko‘ylagi” tariqasida ishlatiladi. 100 ml li stakan, gorelka; uch oyoq asbestlangan to‘r; apalitik tarozi; sekundomer; sochiq, Naftalin va fenol
Nazariy qism.
Sistemaning suyuqlanish temleraturasi, eruvchanligi, issiklik sig‘imi va boshqa xossalari shu sistemannng tarkibiga bog‘liq ravishda o‘zgarishi termik analiz yordami bilan o‘rganiladi. Sistema sovuyotgan yoki isiyotgan choqda uning temperaturasn qanday tezlik bilan o‘zgarishi termik analizga asos solgan. Agar sistema sovutilayotganda issiqlik yutilishi yoki chiqishi bilan bog‘liq hech qaiday o‘zgarish yuz bermasa, sistemaning temperaturasi vaqt utishi bilan quyidagi tenglamaga muvofiq, bir tekisda o‘zgaradi:

Bunda moddaning o‘rtacha sovush tezligi;

t_modda— moddaning tajriba vaqtidagi o‘rtacha temperaturasi;

K - koeffitsnent, bu koeffitsient moddaning miqdori uning issilik sig‘imi, muhit hamda idish devoriniig issiqlik o‘tkzuvchaligiga bog‘liq;

t_mudit - muhitining o‘rtacha -tenperaturasi,
Isitilgan modda bilan muhit temperaturasi o‘rtasidagi farq qanchalik ko‘p bo‘lsa, sistemaning sovush tezligi shunchalik katta bo‘ladi. Biroq isitilgan modda sovib borgan sari, uning temperaturasi muhit temperaturasiga yaqinlashib keladi, shu sababdi bir ozdan keyin sovush tezligi sekinlashib qoladi, natijada sovush egri chizig‘i temperaturalar o‘qidan chetga qarab sal egiladi. Modda temperaturasi muhit tempuraturasiga yaqnnlashib borgai sari, egri chiziq kuproq egilib boradi. Modda bilan muhit temlepaturalari orasidagi farq ancha katta bo‘lsa, sovush egri chizig‘i to‘g‘ri chziqdan iborat deb qaralishi mumkin.

Tajriba.
Naftalin solingan probilkalarning og‘zi probka bilan berkitilib shtativga o‘rnatiladi, probirkalardan 100 C⁰ li termometr va sim aralashtirgich o‘tkazilgan bo‘ladi. 500 ml li stakanda suv qaynatiladi va moddalar solingan probilkadan 1 tasi shu suvga botiriladi. Modda suyuqlanib 100 ⁰ gacha qizigandan keyin probirka sochiq bilan artilib qurililadi va havo “ko‘ylagi” ga tushirib, mahkamlab qo‘yiladi. Sekundrometrga qarab turib, probilka ichidagi moddaning temperaturasi har 30 sekunddan keyin yozib boriladi. Bunga probilka ichidagi moddalar sim aralashtirgich yordamida sekundiga 1 martadan aralashtirib turaladi.

Tajribadan olingan natijalar asosida sovish egri chiziqlari chiziladi. Buning uchun abstsissa o‘qiga vaqt ordinata o‘qiga esa aralashmaning temperaturasi qo‘yib chiqiladi. Sovush egri chizig‘i singan joyga qarab naftalin kritallana boshlagan temperatura va evtektikaning qotish temperaturasi shuningdek tarkibi turlicha bo‘lgan aralashmalar evtektikasi qancha vaqt davomida qotishi topiladi.

Oligan natijalar jadvalga yozib boriladi.

Shu jadvalga yozilgan ma’muotlar asosida naftalinning suyuqlanuvchanlik diogrammasi quriladi, bunda ordinata o‘qiga aralashma kristallana boshlangan temperatura abstsissa o‘qiga esa aralashmaning tarkibi qo‘yiladi.