Fizikanıń jaqtılıq qubılısları qaralatuģın bólimi optika grekshe optikos

fotometriya
bólimin úyreniw arqalı jaqtılıqtıń geometryalıq hám tolqınlıq qásetlerine 
baylanıslı bolģan jaqtılıqtıń energetikalıq xarakteristikası haqqındaģı bir neshe 
qubılıslardı úyrenemiz. Jaqtılıq derekleri degende qálegen turģın energyanı jaqtılıq 
energiyasına aylandırıwshı, yaģnıy jaqtılıq nurın shıģarıwshı bóleksheler názerde 
tutıladı.Olar tábiy hám jasalma bolıp bólinedi. Tábiy dereklerge misal sıpatında 
Quyashtan kelip turģan jaqtılıqtı qarawģa boladı, al jasalma jaqtılıq dereklerine 
kúndelikli paydalanatuģın lamposhkanı aytıwģa boladı. Sonı aytıp otiw kerek 
jaqtılıqtı qabıllawshılardıń, atap aytqanda kózge tásiri bir tárepten jaqtılıqtıń
energiyasına baylanıslı bolsa ekinshi tárepten jaqtılıqtıń tolqın uzınlıģına baylanıslı
boladı.Usı aytqanımızģa baylanıslı adam kózi jasıl jaqtılıq nurların jaqsi 
sezedi.Buģan sebep jaqtılıqtıń tolqınlarınıń shkalasınıń adam tek ģana 320nm den 
700nm ge shekem seze alatuģınlıģı názerde tutıladı.Sonıń ushın jaqtılıqtı qabıl
etiwshi jaqtılıq energiyası muģdarın, onıń kózge tásirin xarakterlewshi shamanı
biliw áhmiyetke iye. Usı maqsetde
jaqtılıq aģımı
túsiniginen paydanıladı, usı 

---

5 
qatarda aytıp ótetin bolsaq barlıq
jaqtılıq xarakteristikaları kózge sezgi oyatıwshı 
elektromagnit tolqınlardı tallıqlawshı shamalar bolıp esaplanadı.
Ádette jaqtılıq derekleri belgili ólshemge iye deneler bolıp, biraq olar kóbinshe 
noqatlıq jaqtılıq deregi
dep qaraladı. Jaqtılıq dereginiń sızıqlı usı derekten baslap 
tásiri úyrenilip atırģan noqatqa shekemgi aralıqa salıstırģanda júda kishi bolsa, 
bunday jaqtılıq deregi 
noqatlıq jaqtılıq deregi
dep ataladı.
Jaqtılıq vakumda c=300000 km/s tezlik penen tarqaladı, al basqa ortalıqlarda 
bolsa bunnan kishi tezlikler menen tarqaladı.
Belgili bir tolqın uzınlıqtaģı jaqtılıq, máselen qızıl, jasıl, fiolet hám usi siyaqlı 
jaqtılıq reńleri