«fizika va kimyo» kafedrasi hayvonlar biokimyosi

 
 
 
39- tajriba. Fermentlarning termolabilligi 
Harorat ko‘tarilishi bilan fermentlar yordamida katalizlanuvchi reaksiya 
tezligi ortib boradi. Biroq ma‘lum haroratda fermentlar qaytmas denaturatsiyaga 
uchrashi tufayli aktivligini yo‘qotadi. Fermentlarning katalitik aktivligi maksimal 
bo‘lgan harorat uning 
harorat optimumi 
deyiladi. Har bir ferment o‘z optimal 
tempraturasiga ega. asimlik tarkibidagi fermentlarning harorat optimumi 40
0
-60
0
ga teng bo‘ladi. Past (0
0
dan past) haroratda fermentlarning aktivligi pasayadi yoki 
butunlay to‘xtaydi. Biroq bunda ular denaturatsiyaga uchramaydi. 
Kerakli asboblar:
Probirka, pipetka, spirt lampasi, shtativ. 
Reaktivlar
:
ferment shirasi, kraxmalning 0,5% li eritmasi, yodning 1% li 
eritmasi.
Ishning borishi: 
 
3 ta probirkaga 2-3 ml ferment shirasidan solinadi, birinchi 
probirka 2-3 minut davomida qaynatiladi. Probirka sovigach, har uchala 
probirkaga 1 ml dan 0,5% li kraxmal eritmasidan solinadi. 1- va 2- probirkalar 37 
0
C da termostatga, 3- probirka esa muzli idishga quyiladi. 10 minut o‘tgach, har 
qaysi probirkaga 5 tomchi 1% li yod tomiziladi. Tajriba natijasi quyidagi jadvalga 
yoziladi. 
4-jadval 
Probirka raqami 
Ferment 
Substrat 
Harorat 
Mahsulot rangi 
1 
Amilaza 
Kraxmal 
0
0 
2 
Amilaza 
Kraxmal 
37
0 
3 
Amilaza 
Kraxmal 
100
0 
 
40-
 tajriba
. 
Fermentlarning aktivligiga muhit pH ining ta’siri 
Fermentlarga xos bo‘lgan xususiyatlaridan biri muhit pHi o‘zgarishining 
sezuvchanligidir, ya‘ni har bir ferment muxit pH ining ma‘lum qiymatida 

---

maksimal aktivlikka ega bo‘ladi. Odatda, bu 
qiymat pH optimumi 
deb ataladi. 
Fermentlarning aktivligiga pH ning ta‘sirini o‘rganish uchun bir qator pH qiymati 
har xil bo‘lgan eritmalar tayyorlanadi. Bu eritmalarda ferment aktivligi aniqlanadi.
Kerakli asboblar:
Probirka, pipetka, spirt lampasi, shtativ
 
Reaktivlar
:
Na
2
HPO
4
, 0,2M eritma, sitrat kislotaning 0,1M eritmasi, 
kraxmalning 0,5% li eritmasi, ferment shirasi.