Fizika va astronomiya

Onglilik va faollik prinsipi - bu o‘qitish jarayonining borishiga o‘quvchilaming faol hamda ongli ravishda ishtirokini ta’min- lashdan iborat. Har bir pedagog o‘quv jarayonini yurgizishda yangi materialni osongina tushuntirib qolmasdan, uni iloji boricha chuqur tushunishga sharoit yaratishi zarur. O'quvchilaming bilimni ongli hamda faol o‘zlashtirishi ko‘pgina shartlarga va omillarga bog‘liq: o‘qishning sababi va maqsadi, ulaming bilish faoliyati darajasi hamda xarakteri, o‘quv - tarbiya jarayonini uyushtirish, o'quvchining qiziqishi va bilish faolligi va boshqalar. Onglilik va faollik prinsipini amaliyotga joriy qilish uchun quyidagilarga amal qilish zarur:

• 
  yangi materialning mazmunini hamda uni boshqa predmet- lar bilan bog¹ liqligini ochib berish;
  
• 
  har bir darsda o‘tilayotgan yangi materialni o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirish darajasini savollar orqali aniqlab borish;
  
• 
  yangi materialni tushuntirishdan oldin, uni avvalgi o‘tilgan material bilan bog‘lanishini ko‘rsatib berish;
  
• 
  har bir o‘quvchining fikrlashiga va talabiga mos darajadagi savollami berish;
  
• 
  o'qitish jarayonida о‘quvchi laming bilish faolligini ta’minlov- chi pedagogik holatni yaratish;
  
• 
  nazariy bilimlami amalda qo‘llanishini ko‘rsatish;
  
• 
  o'quvchilaming mustaqil fikrlashini oshirish va boshqalar.
  

Ko'rsatmalilik prinsipi. Insonni tashqi ma’lumotni qabul qilishida, undan foydalanishida hamda eslab qolish tizimlari orasida eng samaralisi bo‘lib, ko‘rish tizimi hisoblanadi (6.1-jadval). Chunki, ko'rish tizimi ma’lumotlami tez qabul qiladi, ishlatadi hamda qabul qilingan ma’lumotni uzoq vaqt saqlaydi. Shuning uchun, o‘quv jarayonida ko‘rgazma qurollardan foydalanish
k
6.1-jadval
crak. Bu fikrning o'rinli ekanligini «yuz marta eshitgandan ko‘ra, bir marta ko'rgan yaxshi» degan xalq maqoliham tasdiqlaydi.

Ma’lumolni qabul qiiish organlari	Foiz hisobi
1 am bilish organlari	1
l eri orqali sezish	1,5
Hid bilish organlari	3,5
1 shitish organlari	11
Ko'rish organlari	83