Fizika va astronomiya

Nazorat savollari:

l.Sayyorular va Quyoshning yillik ko'rinma harakatini o qitishdagi qiyincluhklarning sahabi niinada?

2.«COSMOS 1.5» dasturining vazifasi va uni qo'llash yo‘llari?

26-§. Mcrkuriyning aylanish tezligini radar yordamida o‘lchash

Sayyoralaming o‘z o‘qi atrofida aylanishi odatda ulaming yuzida kuzatiladigan tuzilma yoki detallaming koordinatalarini har xil vaqtlarda o'lchash yo‘li bilan bajariladi. Bu usul ko‘p mehnat sarf qiladi, kam samara va aniqlikka ega, bundan tashqari Merkuriy kichik jism, uning burchakiy diametri 4" dan katta bo‘lmaydi, shuning uchun uning yuzidagi tuzilmalami ko'rish va ular koordinatalarini o‘lchash qiyin masala. Merkuriyning o‘z o‘qi atrofidagi aylanish tezligini o‘lchashda radiolokatsion usuli qo'llaniladi.

Radiolokatsiya katta radar yoki radioteleskop yordamida bajariladi. Bu ishda ana shu radiolokatsiya usulini qo‘llash animatsiya tarzda bajarishga qaratilgan. Radar Merkuriy tomon yo‘naltiriladi («Set coordinate») va u tomon radioimpuls yo‘naltiriladi («Send Pulse»). Radioimpuls sayyora yuziga tushadi va undan aks qaytib Yerga, Radarga, tushadi. Mekuriy tomon jo‘natilgan radioimpulsni to‘lqin fronti yassi sirtga ega bo‘lsa, sayyoradan aks qaytgan impulsniki sferik shakl oladi va radarga avval sayyora gardishi markazidan qaytgan aks-sado keyin esa markaz atrofidan va nihoyat gardish chetlaridan qaytgan to‘lqinlar yetib keladi. Agar aks qaytgan signallami ma’lum vaqt oraliqlarida, bo‘lib-bo‘lib, qabul qilsak ular, ya’ni qayd qilingan signallar, sayyora gardishining har xil qismlaridan aks qaytgan signallar bo‘ladi.

..O....-1 D- -1 D- -1 D-....-1

D-...-I DO..

1.