Физика тайёрлади: ф м. ф н., доц. Насиров Т. З

физИКА

тайёрлади: ф.-м.ф.н., доц. Насиров Т.З.
Ўзбекистон геология фанлари университети
1-маъруза
Мавзу:
Электр токининг характеристикалари. Ўтказувчанлик электр токи. Электр қаршилик ва унинг температурага боғлиқлиги. Ом қонунининг дифференциал кўриниши. Берк занжир учун Ом қонуни.
Тошкент - 2021

Маru’za rejasi

• Электр токининг тавсифлари
• Ўтказувчанлик электр токи
• Электр қаршилик ва унинг ҳароратга боғлиқлиги
• Ом қонунининг дифференциал кўриниши
• Берк занжир учун Ом қонуни

Elektr toki

Elektr zaryadining tartibli harakatiga elektr toki deb aytiladi.

Musbat zryadlarning harakat yo’nalishi tok yo’nalishi deb olingn.

Tok kuchi deb, o’tkazgichning ko’ndalang kesimi yuzasidan vaqt birligi ichida o’tgan elektr zaryadiga miqdor jihatidan teng bo’lgan skalyar fizik kattalikka aytiladi:.
Толмен ва Стьюарт тажрибалари
Metallarda elektr toki
n-kontsentratsiya
e-zaryad
v- zaryadlar tekis harakatining o’rtacha tezligi
S – o’tkazgichning ko’ndalang kesimi yuzasi

Tok kuchi birligi

Amper, miqdor jihatidan vakuumda bir-biridan 1 metr masofada joylashgan, ikkita parallel tokli o’tkazgichlar orasida 210-7 Nyutonga teng o’zaro ta’sir kuchini hosil qiluvchi tok kuchiga tengdir. Ikkinchi tarafdan, tok kuchi 1 Amper bo’lganda, 1 sekund ichida o’tkazgichning ko’ndalang kesimi yuzasidan o’tayotgan zaryadlar miqdori 1 Kulonga teng bo’ladi.

Tok kuchining zichligi

Tok kuchining zichligi deb, o’tkazgichning bir birlik ko’ndalang kesim yuzasidan o’tgan tok kuchiga miqdor jihatidan teng bo’lgan fizik kattalikka aytiladi. Bu kattalik vektor kattalik bo’lib, yo’nalishi elektr toki yo’nalishiga mos tushadi:

Ictalgan yuza orqali o’tuvchi tok kuchi tok zichligining vektor oqimi sifatida aniqlanadi