Физика тайёрлади: ф м. ф н., доц. Насиров Т. З

EYuK

Agr zaryadga yot kuchlar bilan birga elektroststik maydon kuchlari ham ta’sir etayotgan bo’lsa, natijaviy kuch

Zaryadni 1-2 uchastkada ko’chirish bo’yicha natilaviy kuchning bajargan ishi

Yopiq zanjir uchun elektroststik kuchlarning bajargan ishi nolga teng, shuning uchun

Kuchlanish

1-2 uchastkadagi kuchlanish deb, birlik musbat zaryadni zanjirning shu uchastkasida kochirish uchun elektroststik va yot kuchlar bajargan ishga teng bo’lgan fizik kattalikka aytiladi:

Elektr qarshilik
O’tkazgichning elektr tokini o’tkazishga to’sqinlik korsatadigan qobiliyati uning qarshiligi deb ataladi.

Solishtirma qarshilik

Solishtirma elektr o’tkazuvchanlik
Elektr o’tkazuvchanlik
Solishtirma qarshilikka teskari bo’lgan kattalik o’tkazgich moddasining solishtirma elektr o’tkazuvchanligi deyiladi:
Elektr qarshilikka teskari bo’lgan kattalik o’tkazgichning elektr o’tkazuvchanligi deyiladi.
O’tkazgichning solishtirma qarshiligi ρ son qiymati bo’yicha 1 m uzunlikka va 1m2 kesim yuzaga ega bo’lgan o’tkazgich qarshiligiga teng.

Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni

Integral ko’rinishda

Bir jinsli metall o’tkazgichdan oqayotgan tokning kuchi o’tkazgich chetidagi kuchlanishga proportsional

Differentsial ko’rinishda
Bu qonun o’tkazgichning istalgan nuqtasidagi tokning zichligini shu nuqtadagi elektr maydon kuchlanganligi bilan bog’laydi.

Volt-amper xarakteristikasi

Qarshilikning temperaturaga bog’liqligi
- qarshilikning temperatura koeffitsienti.

Ketma-ket ulash

Parallel ulash

Bir jinsli bo’lmagan zanjir qismi uchun Om qonuni yoki umumlashgan Om qonuni

Yot va elektrostatik kuchlarning tok tashuvchilar ustida bajargan umumiy ishi uchastkada ajralib chiqadigan issiqlikka teng.
Agar EYuK musbat zaryadlarning tanlangan yo’nalishidagi harakatiga yordam bersa bo’ladi, agar to’sqinlik qilsa bo’ladi.