Fizika kursi

 

20.1 – rasm. 

 

 

20.2 – rasm. 

---

 

337

momenti ham nolga teng bo‘ladi. Bu holatda elektron mavjud bo‘ladigan 

fazodagi  soha  sferik  simmetriyaga  ega  bo‘ladi,  ya’ni  yadro  dumaloq 

elektron  buluti  bilan  o‘ralgan  deyish  mumkin.  Elektron  bulutini  zich 

joylari  elektron  orbitasining  birinchi  Bor  radiusi  (r

1

=0,53

⋅

10

-10

  m)  ga 

mos keladi. 

 

 

Elektron  holatlarini  belgilashda asosiy  kvant  sonni  raqam  bilan, 

orbital kvant sonni harf bilan xarakterlash qabul qilingan. l=0 holatini S 

harfi  bilan,  l  =1  holatini  R  harfi  bilan,  l  =2  holatini  esa  d  harfi  bilan 

belgilanadi.  Masalan,  n=1,  l  =0  holatdagi  elektronni  1s  deb,  n=2,  l  =1 

holatdagi elektronni esa 2r deb belgilasa bo‘ladi. 

 

Kvant  mexanikasida  «trayektoriya»  tushunchasi  ma’noga  ega 

bo‘lmaganligi uchun «orbita» tushunchasi ham o‘z ma’nosini yo‘qotadi. 

Lekin kvant mexanikasi elektronning fazoni qaysi nuqtasida qayd qilish 

ehtimolligi  haqida  axborot  bera  oladi.  20.1-rasmlarda  mos  ravishda  1s, 

2r, 3d holatlardagi elektronlarni yadrodan r masofadagi nuqtalarda qayd 

qilish  ehtimolligining  zichligini  tasvirlovchi  grafiklar  keltirilgan. 

Rasmlardan  ko‘rinishicha,  eng  katta  ehtimollik  bilan  elektronni  qayd 

qilish mumkin bo‘lgan nuqtalarning geometrik o‘rinlari Bor orbitalariga 

mos keladi.