Fizika kursi


-§. Kvant mexanikasida garmonik ossillyator



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet194/268
Sana11.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#348187
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   268
Bog'liq
fizika kursi

 

19.4-§. Kvant mexanikasida garmonik ossillyator 

 

 



Klassik  va  kvant  nazariyasining  ko‘p  masalalarini  yechishda 

elastik kuchga o‘xshash kuch ta’sirida tebranma harakat qiluvchi sistema 

model  sifatida  foydalaniladi  va  uni  chiziqli  garmonik  ossillyator  deb 

ataladi

Prujinali, 

fizik 

va 


matematik 

mayatniklar 

garmonik 



 

327


ossillyatorlarga  misol  bo‘la  oladi.  Garmonik  ossillyatorning  potensial 

energiyasi 

2

2

2



0

x

m

U

ω

=



   

 

 



(19.22) 

formula  bilan  aniqlanishi  bizga  ma’lum.  Bu  yerda 

ω

0

  –  ossillyatorning 

xususiy  chastotasi,  m  –  ossillyatorning  massasi.  (19.22)  bog‘lanish 

grafigi  paraboladan  yoki  boshqacha  aytganda  parabola  shaklidagi 

«potensial» o‘radan iborat bo‘ladi. 

 

Ossillyatorning  to‘liq  energiyasi  uni  potensial  va  kinetik 



energiyalarining yig‘indisiga teng va u vaqt o‘tishi bilan o‘zgarmaydi: 

2

2



2

0

A



m

U

W

W

К

ω

=



+

=

 



 

(19.23) 


Bu 

ifoda 


energiyaning 

saqlanish 

qonunini 

ifodalaydi. 

Energiyaning  saqlanish  qonuniga  ko‘ra  to‘liq  energiya  ossillyatorga 

berilgan  dastlabki  energiyaga  teng  bo‘ladi.  Ossillyatorning  to‘liq 

energiyasi uni tebranishi davomida potensial va kinetik energiya orasida 

turlicha  taqsimlanadi.  Agar  19.6-rasmda  ko‘rsatilgan  grafikda  to‘liq 

energiyaga  mos  joydan  gorizontal  chiziq  o‘tkazsak,  bu  chiziq 

koordinatalari  x=

±

A  bo‘ladi,  bu  yerda  A-ossillyatorning  tebranish 

amplitudasi.  Ossillyator  –A,  +A  oraliqdan  chiqa  olmaydi.  Agar  u  bu 

oraliqdan  chiqadi  desak,  uning  potensial  energiyasi  to‘liq  energiyadan 

ham  katta  bo‘lib,  energiyaning  saqlanish  qonuni  buziladi.  Demak, 

klassik ossillyator chegaralangan fazo sohasida tebranadi.  

 

Kvant 



mexanikada 


Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish