3-масала Бирор ¯ажмдаги газ молекулаларининг сони Авагадро доимийси NA га тенг Ушбу газни идеал деб v тезлиги э¯тимоллик тезлиги vэ¯ дан 0001 га кичик б¢лганда молекулалар сони Nни аниœлаймиз
Ечими: Масалани ¸зишда молекулалар нисбий тезликларининг U б¢йича таœсимотидан фойдаланиш œулайдир: Нисбий тезликлари U дан U+dU оралиšида б¢лган молекулалар сони dN(U) œуйидаги формула билан топилади
(1)
бу ерда N-к¢рила¸тган ¯ажмдаги ¯амма молекулалар сони; Масала шартига к¢ра молекулаларнинг максимал тезлиги
мах=0001b ¸ки
Бундай œийматлар учун (1) ифодани соддалаштириб U<<1 учун е-U2=I-U2 деб олиб U2- ифодани ушбу к¢ринишда ¸зиш мумкин
(2)
2-ифодани U б¢йича 0 дан Uмах гача интеграллаш натижасида œуйидагини ¯осил œиламиз
(3)
Бу формулага NA ни œийматларини œ¢йиб ¯исоблаймиз
молекула
4-масала Массалари m=10-18 г б¢лган чанг заррачалари ¯авода муаллаœ ¯олда турибди Чанг заррачалари концентрациясининг фарœи 1 % дан ошмайдиган ¯аво œатламини аниœланг Ÿавонинг ¯арорати бутун ¯ажм б¢йича бир хил ва Т=300 К ни ташкил этади
Ечими: Мувозанат ¯олатда чанг заррачаларининг таœсимланишидан концентрация фаœат вертикал й¢налишдаги ¢œ б¢йича координатага боšлиœ
Бу ¯олатда чанг заррачаларининг таœсимоти учун Больцман формуласидан фойдаланиш мумкин
Чунки бир жинсли майдонда оšирлик кучи Wp=mgh
Масаланинг шартига к¢ра баландликка œараб концентрациянинг ¢згариши га нисбатан жуда кичикдир Шу сабабли концентрация ¢згариши n ни дифференциал dn билан алмаштириш мумкин (2)- ифодани z б¢йича дифференциаллаб œуйидагини ¯осил œиламиз
Бу ерда б¢лгани учун Ушбу тенгламадан бизни œизиœтира¸тган координаталар ¢згаришини топамиз
Бу ердаги манфий ишора координаталарнинг мусбат томонга ¢згариши (dZ>0) концентрациянинг камайишига олиб келишини ифодалайди Бу масалада манфий ишора а¯амиятсиз б¢лгани учун dZ ва dn дифференциалларни Z ва n тугалланган орттирма билан алмаштириб
ни топамиз Катталикларнинг œийматини œ¢ямиз:
; ; Т=300К; m=10-21кг; g=98 м/с2 Z=423 мм б¢лади
Ÿосил б¢лган натижаларга к¢ра œуйидагини айтиш мумкин Жуда кичик чанг заррачаларининг (m=10-18) концентрацияси ¯ам баландлик б¢йича жуда тез ¢згаради
ВАРИАНТЛАР ЖАДВАЛИ
Вариан
раœами
Масалаларнинг сони
Вариант раœами
Масалаларнинг сони
1
10
36
70
16
25
58
86
2
11
37
71
17
26
59
87
3
12
38
72
18
27
60
88
4
13
39
73
19
28
54
89
5
14
40
74
20
29
55
90
6
15
41
81
21
30
56
75
7
16
42
82
22
1
44
66
8
17
43
83
23
2
45
67
9
18
48
84
24
3
46
68
10
19
49
85
25
4
47
69
11
20
50
76
26
5
31
65
12
21
51
77
27
6
32
64
13
22
52
78
28
7
33
63
14
23
53
79
29
8
34
62
15
24
57
80
30
9
35
61
МУСТА›ИЛ ЕЧИШ УЧУН МАСАЛАЛАР ›уйидаги газларнинг моляр массаси ни ва битта молекула массасини m1 ни топинг
кислород
азот
азот оксиди (NO)
Ÿарорати Т=300 К босими Р=1мПА б¢лган идеал газ молекулаларининг концентрациясини аниœланг
Нормал шароитда ¯ажми V=05 л б¢лган колбада жойлашган идеал газ молекулаларининг сонини топинг
Массаси m=1 г б¢лган œуйидаги газларда нечтадан атом бор?
а) гелий; б) углерод; в) фтор
Ÿажми V=3 литрли баллонда массаси m=4 г б¢лган кислород бор Газнинг миœдорини ва молекулалар концентрацияси n ни аниœланг
Ÿарорат Т=300 К ва босим Р=5 МПа б¢лганда ¯ажми V=30 л балонида нечта газ молекуласи б¢лади?
Массаси m=10 г б¢лган азот молекулаларининг учдан бир œисми атомларга парчаланди Шундай газдаги ¯амма заррачалар сони N ни аниœланг
Ÿарорат Т=290 К босим Р=5 кПа б¢лганда хажми (сиšими) V=240 см3 колбадаги модданинг миœдори ва газнинг молекулалар сони N ни аниœланг
Ÿажми V=100 см3 б¢лган колбада ¯арорати Т=300 К га тенг газ бор Агар колбадан т¢килиш натижасида N=1020 молекула чиœиб кетса газнинг босими Р œанчагача ¢згаради?
Нормал шароитдаги сув буšи молекулалари марказлари орасидаги ¢ртача масофани топинг ва уни молекуланинг диаметри билан таœœосланг (d=031 нм)
Идишда кислород ва водород аралашмаси бор Аралашманинг массаси М=36 г га тенг Кислороднинг масса улуши 06 Аралашмадаги модда миœдори ва 1; 2 ¯ар бир газ учун ало¯ида топилсин
V=4 литр б¢лган идишда массаси m=1 г водород бор Идишнинг 1 см3 ¯ажмидаги молекулалар сони аниœлансин
Ÿажми V=80 м3 ¯арорати t=170С ва босими Р=750 мм сим уст б¢лган хонада œанча молекула бор?
Ÿарорати Т=500 К б¢лган буšининг битта молекуласининг ¢ртача кинетик энергияси ¢р> ни топинг
Газнинг босими Р=1 мПа молекулалар концентрацияси n=1010см-3 б¢лганда газ ¯арорати Т ни молекулалар илгариланма ¯араакат ¢ртача кинетик энергияси ни топинг
Ÿарорати Т=600 К б¢лган сув буšи молекуласининг иглгариланма ¯аракати ¢ртача кинетик энергияси айл> нинг ва т¢лиœ кинетик энергияси нинг ¢ртача œийматини ¯амда =1 кмоль модда миœдорига эга б¢лган сув буšининг ¯амма молекулалари илгариланма ¯аракат энергияси W ни аниœланг
Ÿарорат Т=400 К б¢лганда гелий кислород ва сув буšининг битта молекуласи т¢лœин кинетик энергияси ¢ртача киймати ни топинг
Ÿавоси симоб буšи билан ифлосланган хонанинг V=1 м3 ¯ажмида t=200 С да б¢лган агар шу ¯ароратда т¢йинган симоб буšининг босими Р=013 Па б¢лса симоб молекулаларининг N сони аниœлансин
Модда миœдори 1 моль б¢лган водород газнинг ¯амма молекулаларини диссоциациалаши учун зарур б¢лган энергия Wm=419 кЖ моль га тенг Газнинг ¯арорати œандай б¢лганда, унинг молекулаларининг илгариланма ¯аракатининг ¢ртача кинетик энергияси уларни парчалаш учун етарли б¢лади?
›андай ¯ароратда газ молекуласининг илгариланма ¯аракати ¢ртача кинетик энергияси илг>=414-10-21Ж га тенг б¢лади?
Массаси m=20 г б¢лган кислородни t=100C ¯ароратдаги ички энергияси U ни топинг Бу энергиянинг œандай œисми молекуланинг илгариланма ¯аракатига œандай œисми айланма ¯аракатига т¢šри келади?
Массаси m=1 кг азотдаги молекулаларнинг t=70С ¯ароратдаги айланма ¯аракат энергияси айл> ни топинг
Ÿажми V=2 л б¢лган идиршда Р=150 кПа босим остида турган икки атомли газнинг ички энергияси U ни топинг
Тезликлари ¢ртача арифметик тезликдан 05% дан к¢пга фарœ œилмайдиган молекулаларининг нисбий сони топилсин
Т1 ва Т2=2 Т1 ¯ароратларда Максвелл таœсимоти эгри чизиœлари тезлик v нинг œандай œийматида ¢заро кесишади?
Ÿажми V=2 м3 га босими р=200 кПа га тенг б¢лган газ молекуласининг ¢ртача квадратик тезлиги кв> ни топинг газ массаси m=03 г
Мувозанат ¯олатда турган азотнинг ¯арорати Т=421 К Тезликлари v1=4999 м/с дан v2=500 м/с гача б¢лган оралиœда ¸тган молекулаларнинг нисбий сони N/N топилсин
Ÿавонинг œандай Т ¯ароратида азот ва кислород молекулаларининг ¢ртача арифметик тезликлари v=20 м/с га фарœ œилади ?
Ÿарорат Т=300 К га тенг б¢лганда молекуласининг э¯тимоллиги энг катта б¢лган тезлиги œандай б¢лади ?
Тезликлари ¢ртача квадратик тезликдан 05 дан к¢пга фарœ œилмайдиган газ молекулаларининг нисбий сони топилсин
Азот оксиди NO нинг ¯арорати Т=300 К Тезликлари v1=820 м/с дан v2=830 м/с гача б¢лган оралиœда б¢лган молекулаларининг улуши аниœлансин
Водород ¯арорати t=70C б¢лганда азот молекулалари сонининг œандай œисми v1=500 м/с дан v2=510 м/с гача оралиœдаги тезликка эга ?
Нормал шароитда водород V=1 см3 ¯ажмни эгаллаб турибди Шу ¯ажмда vmax=1 м/с тезликдан кичик тезликларга эга б¢лган молекулалар сони n топилсин
Агар Р=133 Па босимда газ зичлиги =1475*10-5 кг/м3 б¢лса азот молекулаларининг ¢ртача арифметик тезлиги ва уларнинг илгариланма ¯аракат энергияси аниœлансин
Ÿажми V=105 л б¢лган баллондаги водород ¯арорати t=00C ва босими Р=750 ммсим устга тенг Тезликлари v1=119*103 м/с дан v2=121*103 м/с гача оралиœда б¢лган водород молекулаларининг сони топилсин
Газ молекулаларининг œандай œисми тезликлари э¯тимоллиги энг катта б¢лган тезликдан 05% дан к¢пга фарœ œилмайди ?
›андай ¯ароратда 200 м/с оралиœдаги тезликка эга б¢лган водород молекулаларининг сони тезликлари 2000 м/с 1 м/с оралиœда б¢лган молекулалар сонига тенг б¢лади ?
Газ молекулалари œандай œисмининг илгариланма ¯аракат кинетик энергиялари илгариланма ¯аракат ¢ртача кинетик энергиядан 1% дан к¢пга фарœ œилмайди ?
Ÿарорат Т га тенг б¢лганда кислород молекулаларининг иссиœлик ¯аракат тезлиги 600 м/с œийматга эга б¢лиш э¯тимоллиги ¯арорат 2 Т б¢лгандагига тенг ¯арорат Т топилсин
Босими Р=40 кПа ва зичлиги =03 кг/м3 б¢лган газ молекулаларининг ¢ртача арифметик vар ¢ртача квадратик vкв ва э¯тимоллик энг катта б¢лган vэ¯ тезликларни топинг
›андай ¯ароратда азот молекулаларининг ¢ртача квадратик тезлигининг э¯тимоллиги энг катта б¢лган тезликдан v=50 м/с га катта б¢лади ?
Бир хил ¯ароратда гелий ва азот молекулаларининг ¢ртача квадратик тезликларининг нисбатини топинг
Босим Р=2666 Па б¢лганда идишнинг бирлик ¯ажмидаги водород молекулаларининг сони n топилсин агар водород молекулаларининг ¢ртача квадратик тезлигми vкв=24 км/с га тенг б¢лса
Бирор бир газнинг зичлиги =006 кг/м3 молекулаларининг ¢ртача квадратик тезлиги vкв=500 м/с га тенг Газнинг идиш деворларига к¢рсата¸тган Р босим топилсин
Импульснинг œиймати энг катта э¯тимолликка эга œиймат Рэ¯ га аниœ тенг б¢лган идеал газ молекулаларининг сони топилсин
Ÿавода муаллаœ турган чанг заррачасининг ¢ртача квадратик тезлиги ¯аво молекулаларининг ¢ртача квадратик тезлигидан неча марта кичик ? Чанг массаси m=10-8 г Ÿавони бир жинсли газ деб ¯исоблаб унинг моляр массасини =29*10-3 кг/моль деб олинг
Ÿарорат t=200С б¢лганда водород молекуласининг импульси Р топилсин Молекуласи тезлигини ¢ртача квадратик тезликка тенг деб ¯исобланг
Ÿажми V=2 л б¢лган идишда Р=906 кПа босим остида m=10 г массали кислород жойлашган Газ молекулаларининг ¢ртача квадратик тезлиги vкв топилсин
Баллонда m=25 г кислород жойлашган Тезликлари ¢ртача квадратик тезлиги œийматидан юœори б¢лган кислород молекулаларининг сони топилсин
Нормал шароитда бирор бир газнинг ¢ртача квадратик тезлиги vкв=461 м/с га тенг Массаси m=1 г б¢лган бундай газда нечта молекула бор?
40 кПа босимда зичлиги 03 кг/м3 б¢лган газ молекулаларининг э¯тимоллиги энг катта б¢лган тезлиги топилсин
Идеал газ молекулаларининг œандай œисмининг энергияси худди шу ¯ароратдаги молекулаларнинг илгариланма ¯аракат ¢ртача энергияси v дан 1% дан ортиœ фарœ œилмайди?
Идеал газнинг ушбу молекула тезлиги vэ¯ дан 1% ортиœ фарœ œилмаслигининг э¯тимоллиги топилсин
t=170С ¯ароратда ¯аво молекулаларининг œандай œисмининг тезлиги v=01 vэ¯ дан фарœи v=05 м/с дан к¢п эмас?
Молекулалар œандай œисмининг энергияси Е1=0 билан Е2=001 кТ оралиšида ¸тади?
Идеал газ молекулаларининг импульслари э¯тимоллиги энг катта Рэ¯ œийматга эга б¢лганлари учун кинетик энергия ифодаси топилсин
Кинетик энергияси э¯тимоллиги энг катта б¢лган энергия œийматидан 1% дан ортиœ фарœ œилмайдиган идеал газ молекулаларининг нисбий сони топилсин
Идеал газ ¯арорати бир фоизга ¢згарса молекуланинг э¯тимоллиги энг катта б¢лган импульси Рэ¯ нинг œиймати неча фоизга ¢згаради?
›андай баландликда ¯аво босими денгиз сат¯идаги босимининг 75 фоизини ташкил этади? Ÿарорат ¢згармас ва 00С деб ¯исобланг
23 км баландликда ¯авонинг босими денгиз сат¯идаги босимнинг неча фоизини ташкил этади? Ÿарорат ¢згармас ва 00С деб ¯исобланг
2700 м баландликда ¯аво босимини топинг Ер сиртидаги босим Р0=101 кПа Ÿаво ¯арорати t=00С
Ер сиртида атмосферадаги массалари m1 ва m2 б¢лган модекулалар концентрацияларининг нисбати k0 га тенг Бу нисбат h километр баландликда œандай б¢лади? Ÿароратни ¢згармас ва Т га тенг деб ¯исобланг
Ер сиртидан h=4 км баландликда V=1 м3 ¯авонинг массаси œандай? Ÿаво ¯ароратини ¢згармас ва t=00С га деб ¯исобланг Ер сиртидаги ¯аво босими Р0=105 Па га тенг
Денгиз сат¯идан œандай баландликда ¯авонинг зичлиги l марта камаяди? Ÿаво ¯арорати 00С Ÿавонинг ¯арорати моляр массаси ва оšирлик кучи тезланиши баланликка боšлиœ эмас
›андай баландликда водороднинг зичлиги денгиз сат¯идагига нисбатан 50 % ташкил этади? Ÿароратни ¢згармас ва 00 деб ¯исобланг
Кузатувчининг Ер сиртидан h=150 м га к¢тарилишида атмосфера босими œанчагача камаяди? Ÿароратни ¢згармас ва 150С деб ¯исобланг Ер сиртида босим p=1013*105Па
Ÿавода муаллаœ турган чанг заррачаларининг массаси m=10-18г Баландлик h=10 м га оширилганда, уларнинг концентрацияси неча марта камаяди? Ÿаво ¯арорати 300 К
Хароратси Т=220 к ва босими Р=25 кПа б¢лган бирор бир баландликдаги босим ¢згариши Р=100 Па б¢лса баландликнинг ¢згариши топилсин
Денгиз сат¯идан h=2 км баландликда ¯аво босими ва бирлик ¯ажмдаги молекулалар сони топилсин денгиз сат¯ида босим Р=101 кПа ¯арорат эса t=100 С Ÿароратнинг баландлик б¢йича ¢згаришини эътиборга олманг
Ер сиртидан œандай h баландликда босим ер сиртидаги босимнинг 45 % ташкил этади? Ÿароратини ¢згармас ¯исоблаб Т=300 К га тенг деб олинг
Денгиз сат¯идан œандай h баландликда ¯авонинг зичлиги икки марта камаяди? Ÿавонинг ¯арорати 00 С Ÿавонинг ¯ароратини, моляр массани ва эркин тушиш тезланишини баландликка боšлиœ эмас деб œаранг
›андай баландликда атмосферадаги азотнинг миœдори карбонат ангидрид газига нисбатан икки марта катта б¢лади? Баландлик б¢йича ¢ртача ¯ароратни 00 С га тенг деб олинг
Ÿарорат t=170 С га ва босим Р0=100 кПа га тенг б¢лганда ер сирти яœинида босимнинг Р=100 Па га ¢згариши баландликнинг œандай h га ¢згаришига мос келади?
Шахтада h=10 км чуœурликда ¯аво босими топилсин ер сиртида босим Р0=100 кПа Ÿаво ¯арорати t=00С Ÿавонинг моляр массаси ва ¯арорати баландликка боšлиœ эмас деб œаралсин
Ÿар бирининг массаси m=10-12 г б¢лган бир хил заррачалар кучланганлиги G=02 мкН/кг га тенг бир жинсли майдонда таœсимланган Бир-биридан Z =10 м масофада б¢лган эквипотенциал сат¯ларда жойлашган заррачалар концентрацияларининг нисбати аниœлансин Ÿамма œатламларда ¯арорат бир хил ва 290 К га тенг
Ер сиртидан h=4 км баландликда V=1 м3 ¯авонинг массаси œандай б¢лади? Ÿаво ¯аракатини ¢згармас ва t=00 С деб ¯исобланг ер сиртида ¯аво босими Р0=100 Па
Агар ¯авонинг бир киломолининг массаси 29 кг/кмоль бутун баландлик б¢йича ¯арорат ¢згармас ва 270С га ткнг б¢лса Ер сиртида ¯аво босими эса Р0=105 Па б¢лса чуœурлиги 8 км б¢лган œудуœ тубида ¯аво босими œандай б¢лади?
Ÿавода муаллаœ ¯олда турган чанг заррачалари ¯ар бирининг массаси m=10-19 г h1=1 м баландликдаги ¯авода муаллаœ ¯олда турган чанг заррачалари концентрацияси h1 нинг уларнинг h=0 баландликдаги концентрацияси n0 га нисбати 0787 га тенг Ÿаво ¯арорати Т=300 К Шу берилганлар б¢йича Авагадро доимийси NA нинг œиймати топилсин
Бирор бир молекуляр дастаси молекулаларнинг тезлик б¢йича таœсимланиш функциясини ни билган ¯олда э¯тимоллиги энг катта б¢лган тезлик ифодаси топилсин