Физика фани ўқув хонаси ва лаборатория хоналарининг жиҳозланиш талаблари ва хавфсизлик техникаси қоидалари. Физика фанини ўқитишда кўргазма ва тажрибаларни ўтказиш методикаси

Суюқлик ва газларда диффузия.
Физикада жисмларнинг молекулалари узлуксиз ҳаракатда бўлишини кўпгина тажрибалар кўрсатади. Суюқликларда диффузия ҳодисасини қуйидаги тажриба орқали кўрсатиши мумкин. Масалан: дастлаб сув ва рангли эритма оламиз. Рангли эритмадан пипетка (томизғич) орқали шиша идишдаги сувга томизилади. Молекулалар узлуксиз ва тартибсиз ҳаракатланганлиги учун бу жараён то эритма ҳамма ёққа ёйилиб бир жинсли бўлмагунча давом этади.
Диффуззия суюқликларга қараганда газларда тезроқ рўй беради. Агар хонага бирор гул, райхон ёки нафталин олиб кирилса, ҳиди жуда тез хонанинг ҳамма жойида сезилади. Уйда пиёз тўғраётганда кўз ачийди. Пиёздан чиқаётган аччиқ газ молекуласи ҳаво молекуласи билан аралашиб кўзга урилиб кўзни ачитади. Агар уйда таом пиширилаётганда ҳам таом ҳидлари ҳаво молекуласи билан аралашиб диффузия ҳосил қилади.
Уй шароитида диффузия ҳодисасини кузатиш учун жуда кўп мисоллар бор. Масалан, карам билан бодрингни тузлаш, шўр балиқни сувга ботириб шўрни камайтириш, чой билан сут ва ҳакозалар. Хонанинг бир бурчагида сепилган атир ҳиди бутун хонани эгаллашини ёки газ плитани ёқмоқчи бўлиб, унга гугурт ёқмасак бутун хонани эгаллашини тушунтириш мумкин.
Механик ҳодисалар
Механик ҳодисалар мавзусида ўқувчилар бутун физика курсини ўрганиш давомида ривожланиб ва чуқурлашиб борадиган кўпгина жуда муҳим физик тушунчалар билан таништирадилар. Бундай тушунчаларга тезлик, масса, куч, босим, атмосфера босими, Архимед кучи ва шу кабилар киради. Мавзуни ўрганишнинг хусусияти шундан иборатки, 7-синф ўқувчилари Ньютоннинг қонунларини , импульс ва энергиянинг сақланиш қонунларини , тезланиш тушунчасиниўрганадилар. Шунинг учун уларга жуда муҳим бироқ аниқ тушунчаларни ўзлаштириш ва ўрганилаётган ҳодисаларни тўлиқ физик манзарасини тасаввур этиш жуда зарур. Агар асосий тушунчаларни ўрганиш ва тажрибалар билан олиб борилса, уларни шакллантириш анча осон бўлади.
Бу мавзулар бўйича алоҳида тажрибаларни ўтказиши учун қисқа методик кўрсатмалар тавсия қилинади.