Физика фани ўқув хонаси ва лаборатория хоналарининг жиҳозланиш талаблари ва хавфсизлик техникаси қоидалари. Физика фанини ўқитишда кўргазма ва тажрибаларни ўтказиш методикаси

Лaбoрaтoрия иши мaвзулaри

1.	Текис тезланувчан ҳаракатланаётган жисм тезланишини аниқлаш
2.	Пружина бикрлигини аниқлаш
3.	Сирпаниш ишқаланиш коеффитцентини аниқлаш
4.	Жисм тезланишининг массасига ва қўйилган кучга боғлиқлигини ўрганиш
5.	Механик энергиянинг сақланиш қонунини ўрганиш
6.	Жисмни кўтаришда ва шу масофага горизонтал кўчиришда бажарилган ишни ҳисоблаш.

Мавзу: Текис тезланувчан ҳаракатланаётган жисм тезланишини аниқлаш
Мақсад: Текис тезланувчан ҳаракатда тезланишни аниқлаш
Асбоб ва жиҳозлар: лаборатория универсал таъминлаш манбаи, нов, лаборатория штативи, пўлат шарча ва рақамли лаҳза ўлчагич (секундомер).
Ўқув-кўргазмали қўлланмалар: физика фанидан проексцон кўргазмали-методик қўлланмалар жамланмаси” (5–,6–, 22– бетлар).
Ишнинг назарий асоси
Тўгъри чизиқли текис тезланувчан ҳаракатда жисмнинг босиб ўтган ёъли қуйидагича аниқланади:
(1)
Агар жисмнинг бошлангъич тезлиги нолга тенг бўлса ( = 0), у ҳолда жисмнинг босиб ўтган ёъли қуйидаги формула ёрдамида аниқланади:
(2)
(2) ифодага кўра жисмнинг тезланиши қуйидагича аниқланади:
(3)
Тезланишни билган ҳолда, оний тезликни қуйидаги формула ёрдамида аниқлаш мумкин:
(4)
Агар шарчанинг ҳаракати бошланишидан то у силиндрга урилиб, тўхтагунича ўтган вақт т ни ва шу вақт оралигъида унинг босиб ўтган ёъли с ни ўлчасак, (3) формулага биноан шарчанинг а тезланишини, (4) формулага биноан эса оний тезлигини аниқлаш мумкин.