Fizika 9-sinf ii-chorak

Yorug'likning sinish qonuni. Yorug'likning ikki muhit chegarasidan o'tish davrida o'z yo'nalishini o'zgartirishiga yorug'likning sinishi deyiladi.

Bu hodisani kundalik turmushda ko'p uchratgansiz. Yorug'likning sinishi bir muhitdan ikkinchisiga o'tganda tezligining o'zgarishi bilan tushuntiriladi. Bunday hodisani birinchi marta XVII asr o'rtalarida Menyan ko'rsatgan.

33-rasm.

                             

   Yorug'likning yon tomonidan AB qismini qaraylik (33-rasm). Yorug'lik dastasining A nuqtasi ikki muhit chegarasiga yetib kelganda, B nuqtasi hali yetib bormagan bo'ladi. Ikkinchi muhitga o'tganda A nuqtadagi yorug'lik tezligi kamayadi, B nuqtadagi yorug'lik avvalgi katta tezlik bilan harakatini davom ettiradi. Natijada, mashinaning oldingi ikki g'ildiragidan biri tez, ikkinchisi sekin harakat qilganida burilganidek, yorug'lik ham bu riladi.

Ikki muhit chegarasiga tushgan, qaytgan va singan nurlar chizmasini qaraylik (34-rasm).

Nur tushish nuqtasiga o'tkazilgan perpendikulyar va singan nur (3) orasidagi burchak sinish burchagi () deyiladi. Tushish burchagi ortishi bilan, sinish burchagi ham ortadi, lekin nisbat o'zgarmaydi.

Tajriba vositasida yorug'likning topilgan sinish qonuni quyidagicha ta'riflanadi.

34-rasm.