Физическая химия

Osmos

• Eritiwshinin’ yarım o’tkiziwshi perde arqalı eritpege o’tiw h’a’diysesi osmos dep aytıladı. Bul h’a’diyse eritpenin’ osmotik basımı ta’sirinde ju’zege keledi.
• Bir qıylı osmotik basımg’a iye eritpeler izotonik eritpeler dep, joqarı osmotik basımg’a iye eritpeler gipertonik eritpeler dep h’a’m to’men osmotik basımg’a iye eritpeler gipotonik eritpeler dep ataladı.
• Osmotik basım shaması eritiwshi h’a’m erigen zattın’ ta’biyatına baylanıslı bolmastan, tek kontsentratsiya h’a’m temperaturag’a baylanıslı boladı. Bul baylanıs Vant-Goff nızamında berilgen:
• P=CRT
• Bul jerde, R-eritpenin’ osmotik basımı, C-molyar kontsentratsiya, T-temperatura, R-universal gaz turaqlısı.
• Vant-Goff nızamı to’mendegishe ta’riyplenedi:
• Eritpenin’ osmotik basımı erigen zat sol temperaturada gaz jag’dayında bolıp, eritpenin’ ko’lemine ten’ ko’lemdi iyelegende ko’rsete alatug’ın basımına ten’.

• Ku’shli elektrolitler ushın Vant-Goff nızamın paydalang’anda izotonik koeffitsient qollanıladı.
• P=iCRT
• i-izotonik koeffitsient.

• Barlıq suyıqlıqlar ma’lim bir qaynaw h’a’m qatıw temperaturalarına iye boladı. Raul ta’repinen qaynaw temperaturasının’ ko’teriliwi h’a’m eritpenin’ qatıwı erigen zattın’ molyal kontsentratsiyasına tuwrı proportsional ekenligi anıqlandı:
• tqaynaw=Em;  tqatıw=Km
• bul jerde, m-eritpenin’ molyal kontsentratsiyası.
• E-ebulioskopik konstanta, ol taza eritiwshige salıstırg’anda 1 molyal eritpenin’ qaynaw temperaturasının’ ko’teriliwin ko’rsetedi. Esuw=0,516
• K-krioskopik konstanta ol taza eritiwshige salıstırg’anda 1 molyal eritpenin’ qatıw temperaturasının’ pa’seyiwin ko’rsetedi. Ksuw=1,86

Raul nızamları

• Qatıw temperaturasının’ pa’seyiwi h’a’m qaynaw temperaturasının’ ko’teriliwi ushın Raul nızamları to’mendegishe ta’riyplenedi:
• 1. Qatıw temperaturasının’ pa’seyiwi berilgen eritiwshidegi erigen zattın’ mug’darına proportsional.
• P0-taza eritiwshinin’ puw basımı, R-eritpenin’ puw basımı, n2-erigen zattın’ mol sanı, n1-eritiwshinin’ mol sanı.
• 2. Ha’r qıylı zatlardın’ ekvimolekulyar mug’darı eritiwshinin’ qatıw temperaturasın bir qıylı gradusqa pa’siytedi.
• tqatıw = a-eritiwshinin’ massası, v-erigen zattın’ massası, M-molyar massa