Filosofiya pa`ninin` tiykarg`i maqseti ha`m keleshek pedagoglarda oqitiwdin` teoriyaliq-a`meliy a`hmiyeti. Filosofiyali`qoydi`n`rawajlani`wbasqi`shlari


А) Бaslamanın` ta`biяtı (priroda nachala) boyınsha filosofiяlıq bag`darlar tiykarı bir substantsiя (monizm



Download 174,15 Kb.
bet2/12
Sana09.04.2022
Hajmi174,15 Kb.
#539980
TuriЛекция
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
1. Lekciya Fil. kka

А) Бaslamanın` ta`biяtı (priroda nachala) boyınsha filosofiяlıq bag`darlar tiykarı bir substantsiя (monizm), eki ten` substantsiя (materiallıq ha`m ruwxıy) substantsiяlar (dualizm), substantsiяlardın` ko`pligi (plюralizm) boladı.
Б) Еger filosofiяnın` tiykarg`ı ma`selesin onın` gnoseologiяlıq formasında esapqa alsaq (ҒНeni biliwim mu`mkinЎҒ), onda filosoflar haqıyqıy ilimge jetiliwdi moyınlamaytug`ınlar ha`m onı biykarlaytug`ınlar bolıp bo`linedi. Сon`g`ı bag`dar agnostitsizm degen atamag`a iye. Шınlıqqa jetiwdin` mu`mkinshiligin moyınlamaytug`ınlardın` arasında biliwdin` seziwlik basqıshına bas a`hmiyet beriwshiler sensualizm, aqıl-oyg`a (razumg`a) a`hmiyet beriwshiler ratsionalizm, diniy я mistikalıq intuitsiяg`a a`hmiyet beriwshi bag`dar irratsionalizm dep ataladı.
2. Мetodı boyınsha ha`m filosofiяlıq bag`darlar эmpirizm, ratsionalizm ha`m irratsionalizm bolıp bo`lindi. Фilosoflar dialektika pozitsiяsında (predmetlerdi ha`m qabılladı. Өz-ara baylanıs ha`m rawajlanıwına qaraytug`ın oylaw metodı) я metafizika (predmetler ha`m qubılıslardı g`alaba baylanıstan tısqarı, sapalı o`zinshe rawajlanıwg`a tiyissiz) pozitsiяsında ha`m boladı.
3. Пredmetlik tiykarı boyınsha filosofiяlıq bag`darlar gnoseologiя, antropologiя, aksiologiя, ontologiя h.t.b. bag`darlardın` problemalarına orientatsiяlanatug`ın ag`ımlarg`a bo`linedi.
4. Кlassikalıq miyrasqa qatnası boyınsha filosofiяlıq bag`darlar neoklassikalıq (neokantianstvo, neotomizm, neogegelьяnstvo h.t.b.), antiklassikalıq (nitssheanlıq), klassikalıq emes (marksizm) bolıp bo`linedi.
Фilosofiяlıq bilimnin` du`zilisine kelsek, antikalıq da`wirde ilim matematikanı esapqa almag`anda jan`a payda bolıp kiяtırg`an halatta edi. Сonın` ushın ha`m filosofiя umozrenieni (pikirlew ha`m qıяllawdı) paydalanıp, ilim ele de juwap bermegen sorawlarg`a juwap beriwge umtıldı. Тanıp bilinbegen realь baylanıslar oydan tabılg`anlar menen almastırılsa, ilimiy izertlewler analogiя ha`m boljaw, jorıw menen almastırıldı. Фilosofiя tikkeley o`zinin` problemaları menen ha`m bu`ginliginde jeke ilimlerdin`: fizikanın`, astronomiяnın`, biologiя h.t.b. predmetin quraytug`ın ma`seleler menen shug`ıllandı.
Тa`biяttanıw ilimlerinin` o`zinshe ilim sıpatında qa`liplesiwi boyınsha natur filosofiя qa`liplesken ta`biяttanıwg`a ornın berip baslaydı. Бular menen bir waqıtta filosofiяlıq bilimnin` o`zinin` ha`m differentsiяsı o`tedi.
Тiykarg`ı filosoflar distsiplinalardı na`zerde tutsaq, ha`zirgi filosofiяda mınaday o`zinshe distsiplinalar bar: filosofiяnın` tariyxı, antologiя-bolmıs tuwralı ta`liymat, gnoseologiя - biliw tuwralı ta`liymat, aksiologiя-bahalıqlar tuwralı ta`liymat, filosofiяlıq antropologiя - adam tuwralı ta`liymat, sotsiallıq filosofiя-ja`miyet tuwralı ta`liymat, logika - oylawdın` nızamları ha`m formaları tuwralı ta`liymat, эtika-a`dep-ikramlılıq tuwralı ta`liymat, эstetika - go`zzallıq tuwralı ta`liymat. Сonday aq ta`biяttanıw filosofiяsı, din filosofiяsı, huqıq filosofiяsı, ilim filosofiяsı, texnika filosofiяsı, tariyx filosofiяsı, minez filosofiяsı, g`alabalıq problemalar filosofiяsı dep ha`m bo`linedi, olar ha`zir tutas filosofiяlıq bag`darları sıpatında o`zinshe statusqa iye. Қa`liplesken problematika, kategoriallıq apparat ha`m problemalardı sheshiw metodları bar.
3. Фilosofiяnın` ma`deniяt salasındag`ı ornın na`zerde tutsaq, onın` ma`selelerin ilim menen baylanıslı ma`selesinen baslaymız.
Фilosofiяnın` ta`g`diri ilim menen tıg`ız baylanıslı.
Әyyemgi ja`miyetlerde, filosofiяnın` ha`m ilimnin` qa`liplesip atırg`an payıtında diniy-mifologiяlıq oylar, ko`z-qaraslar, filosofiяlıq ideяlar, эmpiriяlıq bilimler bo`linbegen, sinkretikalıq birlikke iye boldı. Сon`ın ala rawajlanıw barısında filosofiя ha`m ilim o`zgeshelikke iye bola basladı. Дegen menen bul protsesste olarg`a ko`p ulıwmalıq tiyisli. Иlim o`zinin` jetisken da`wirin sanaat revolюtsiяları tusınan baslaydı. Аl ko`p g`ana, bu`gin bizge ma`lim ilimiy distsiplinalar XIX-XX a`sirlerde payda boldı. Уsıg`an baylanıslı ko`p g`ana ha`zirgi ilimiy ideяlar o`zinin` da`slepki formasında filosofiяnın` ishinde payda boldı. Бul ma`selen, atomizm, Кu`n sistemasının` ta`biyiy payda bolıw sinergetika ideяlarına tiyisli. Фilosofiяnın` ramkasında ilimiy biliwde qollanılatug`ın logikalıq-metodologiяlıq instrumentariy islenip shıg`ıldı. Аristotelь, Бэkon, Дekart, Лeybnits, Гegelь - bulardın` ha`mmesi de logika zakonların islep shıg`ıwg`a, induktiv, deduktiv, dialektikalıq ha`m basqa da metodlardı islep shıg`ıwg`a qatnasqanlar. Мa`selen, dialektikalıq metod ha`zirgi en` aldın`g`ı ilimiy distsiplinalardın` biri-sinergetikada qollanıladı.
Фilosofiя bilimge baylanıslı tek g`ana metodologiяlıq funktsiяnı atqarıp qoymaydı. Тeoriяlıq du`nьяg`a ko`z-qaras sıpatında, filosofiя anaw я mınaw da`rejede anaw я mınaw ilimiy ideяnın` qa`liplesiwine я to`menlewine ta`sir etedi.
Мa`selen, Бatıs evropalıq orta a`sirler tusında filosofiя teologiяnın` qaramg`ında bolıp (bag`ındırılıwında bolıp) ilimiy oydın` erkin rawajlanıwın irkti. Бunda ol qa`legen pikirlewdi, ha`tteki эmpiriяlıq pikirlewdi ha`m aristotelьlik-xristianlıq interpritatsiяlıq prizmasınan qaradı. Ояnıw da`wirinde gumanizm filosofiяsı ilimler ha`m iskusstvolar ushın qolaylı rawajlanıw ushın tiykar saldı.
Өz gezeginde filosofiя ha`m ilim ta`repinen ku`shli ta`sirge iye boldı. Еger burın bizdi qorshag`an du`nья tuwralı ko`p g`ana ideяlar naturfilosofiяnın` tiykarında, a`dette umozritelьli-spekuliativ formada qa`liplesken bolsa, ilimlerdin` qa`liplesiw da`rejesi boyınsha, эmpiriяlıqlardın` ha`m teoriяlıq ta`biяttanıwlıq-ilimiy juwmaqlawlardın` bolıwında ilim umozritelli pikirlewlerden qutılıp g`ana qoymastan o`zi filosofiяg`a ta`sir etedi. Фilosofiя ilim ramkasında alg`anların esapqa almawı mu`mkin emes. Оnın` u`stine filosofiя anaw я mınaw da`wirde ta`biяttanıwdın` anaw я mınaw idealına bag`darlanıp baslaydı. Мa`selen 17-18 a`sirlerde mexanikanın` jetekshi ilimiy distsiplina sıpatında qa`liplesiwi filosofiяnın` mexanistlik formag`a iye bolıwına jag`day jasadı. Дerlik ha`mme protsessler, ha`tteki adam da ha`m ja`miyette o`tetug`ın ha`mme protsessler filosoflar ta`repinen mexanika nızamlarının` tiykarında tu`sindirildi. Бu`ginliginde filosofiя ta`biяt ha`m ja`miyet tuwralı ilimlerde bolıp atırg`an protsesslerden tısqarıda rawajlana almaydı.
Фilosofiя menen ilimnin` ara-qatnasının` u`shinshi aspekti sonda, filosofiя ilimiy biliwdin` ha`r tu`rli otraslьlerinin` jetiskenliklerin ulıwmalastırıwdı ha`m olardı ken` ulıwmalastırılg`an filosofiяlıq kategoriяlarda sa`wlelendiredi. Аytayıq, XVII-a`cirde «ha`reket» filosofiяlıq tu`siniginde sol da`wirdin` ilimiy distsiplinasının` - mexanikanın` jetiskenlikleri sa`wlelendi. Бu`ginliginde ha`reket filosofiяlıq kategoriяsı o`zine tek mexanikalıq ha`reket tuwralı bilimlerdi g`ana emes, mikrodu`nьяda, tiri ta`biяtta, ja`miyette bolıp atırg`an bilimlerdi ha`m o`zi ishine qamtıydı.
Дu`nьяnı tanıp biliw nızamlardı sa`wlelendiretug`ın tek kategoriяlar, tu`sinikler arqalı g`ana emes, al obrazlar arqalı, iskusstvoda jaralatug`ın ko`rkem obrazlar arqalı a`melge asırıladı. Қa`legen biliw o`zine adamnın` eki biliwlik uqıpların ja`mleydi. Оlar, ratsionallıq, abstrakt logikalıq ha`m seziwlik, obrazlı -эmotsionallıq. Еger matematika, logika ha`m basqa ilimler tiykarınan biliwdin` birinshi uqıbın esapqa alsa ha`m onı rawajlandırsa, iskusstvo-ekinshisin rawajlandıradı.
Лogika ha`m psixologiя oblastındag`ı ilimiy do`retiwshilik boyınsha son`g`ı izertlewler sonı ko`rsetip otır, ko`p g`ana fundamentallıq ilimiy ashılıwlar, ma`selen, benzoldın` do`n`gelegi (kolets), reaktiv dvigatelьdin` printsipi, эlektromagnitlik duga ha`m basqa da printsipler da`slep intuitiv-obrazlı formada hu`kim su`rdi. Тek son`ınan oylaw ta`repinen qayta islenip, olar qatan` logikalıq-matematikalıq formag`a iye boldı. Мa`deniy jaqtan rawajlang`an, bay, intuitiv obrazlar iskusstvo ta`repinen islenip shıg`ıladı. Иskusstvonın` o`zlerinin` ilimiy do`retiwshiligindegi a`hmiyeti haqqında А. Эynshteyn, Н. Бor ha`m basqa ullı alımlar aytqan.
Эstetikalıq jaqtan to`men rawajlang`an individuum Ғjoqarı materiяҒ haqqında pikirlerinde g`ana emes, o`ndiriste, turmısta ha`m az erkinlikke iye. Аqırı, o`mir mudamı o`zgeriste. Бunın` ha`m iyiliwshilik qatnastı, qıяllawdın` produktivli (o`nimli) ku`shin talap etedi. Дo`retiwshilk qıяlg`a iye emes adam jan`anı do`retiwge, sheshim qabıllawg`a taяr emes. Бunday adamlar jan`ag`a qarsı.
Иskusstvo filosofiяdan burın payda bolg`an. Аlg`ashqı, diniy-mifologiяlıq ko`z-qaras bazasında iskusstvo payda bolg`an ha`m tikkeley ol alg`ashqılıq praktikanın` talabı menen belgilenedi. Тaslarg`a oyılg`an su`wretler, rituallıq qosıq aytıwlar ha`m aяq oyınlar ashıq praktikalıq bag`darg`a iye boldı. Бularda tek alg`ashqı adamnın` turmısına tiyisli situatsiяlar emes, sonın` menen birge ol situatsiяlarg`a ta`sir ha`m bar. Фilosofiя rawajlanıp teoriяlıq du`nьяg`a ko`z-qarasqa aynalıp, iskusstvonın` rawajlanıwına ta`sir etedi. Мa`selen, Әyyemgi Гretsiя ha`m Рimnin` iskusstvosı antiklik du`nьяg`a ko`z-qarastın` ayrıqshalıqları, kosmostı men`geriwge bag`darlang`an o`zgesheliklerin sa`wlelendiriwi menen ajıralıp turadı. Мa`selen, antik da`wirdin` skulьpturasında adamnın` sırtqı pishimi ko`birek ko`rinedi. Аl adamnın` ishki du`nьяsı (mikrokosmos) ekinshi planda qaladı.
Оrta a`sirlik Бatıs Еvropa iskusstvosında diniy ko`z-qarastın` tan`bası basım. Иkonopisь, psalmalar, shirkewlik xorlıq qosıqlar-bas bag`darlar.
Жan`a da`wirge metafizikalıq oylaw usılı ta`n. Мa`selen, Мolьerdin` pьesalarında qaharmannın` xarakterleri statikalıqqa iye. Хızmetker (malay bul ja`digo`y, monax-na`psiqaw, sawdager-sıqmar, dvorяn-jaqsı adam h.t.b. Хarakterlerdin` dinamikası ha`r tu`rliligi dialektikalıq ideяlardın` rawajlanıwı menen payda boladı.
Ҳa`zirgi ku`nde jivopisьtegi, a`debiяttag`ı, teatrdag`ı, muzıkadag`ı, kinematografdag`ı, xoreografiя, arxitekturadag`ı belgili bag`darlar anaw я mınaw filosofiяlıq ko`z-qaraslardın` ta`sirlik tan`basına iye. Мa`selen, realizm ha`m sюrrealizmnin` ayırmashılıqları olarda atqarıwdın` texnikası menen g`ana ajıralıp turmaydı. Оlardı bul bag`darlar qa`lipleskende tiykar bolg`an filosofiяlıq, du`nьяg`a ko`z-qaraslıq-metodologiяlıq ustanovkalarsız tu`siniw qıyın.
Өz gezeginde iskusstvo du`nьяnı ko`riwdin` usılı sıpatında filosofiяg`a ta`sir etedi. Оnın` u`sitne birde-bir iri filosof o`zinin` do`retiwshiliginde iskusstvo temasın so`z etpey qoyg`an emes. Фilosofiяdag`ı o`mir filosofiяsı, эkzistentsializm, germenevtika, strukturalizm ha`m posstrukturalizm sıяqlı iri bag`darlar o`zlerinin` problemaların iskusstvo teması menen baylanıstırdı ha`m ko`p jag`dayda iskusstvonın` du`nьяnı logikalıq ratsionallıq men`geriwinin` u`stinen u`stinligine tiykarlandı.
Фilosofiя menen dinnin` o`z-ara qatnasın so`z etkende olardın` ta`g`dirinin` a`zel bastan birleskenin ko`riw mu`mkin. Фilosofiя ha`m iskusstvo ha`m du`nьяnın` du`nьяg`a ko`z-qaraslıq kartinasın quradı.
Лogikalıq-ratsionallıqqa tiykarlang`an filosofiяg`a salıstırg`anda din isenimge (vera) tiykarlang`an. Дinnin` bul o`zgesheligin xristian shirkewlerin tiykarın salıwshılardın` biri Тertullian atap ko`rsetip, mınaday postulattı formulirovkaladı. Иsenemen, sebebi absurd.
Қa`legen rawajlang`an diniy sistema filosofiяnın` logikalıq metodologiяlıq instumentariyin o`zinin` dogmatların tastıyıqlaw ushın qollanıwg`a umtıladı. Сonın` ushın katolitsizmnin`, islam, buddizmnin` doktrinaları haqqında aytıw mu`mkin. Дiniy ideяlarda qurılg`an tomizm, neotomizm, sufizm, teyяrdizm ha`m basqa da filosofiяlıq bag`darlar belgili.
Фilosofiя menen ja`miyettin` ara-qatnası ma`selesine tikkeley kelsek, filosofiяnın` o`zinin` payda bolıwı ja`miyettin` ruwlıq du`zimnin` qulawı menen payda bolg`an tariyxıy jaqtan belgilengen talapları menen baylanıslı. Аqıl ha`m fizikalıq miynettin` bo`liniwi, ma`mleketliktin`, klasslardın`, o`ndiristin` quramlı tu`rlerinin`, ilimnin` payda bolıwı, biliwdi ha`m sotsiallıq praktikadag`ı sapalı jan`a podxodlarg`a baylanıslı talap haqıyqatlıqqa qatnastın` jan`a formasının` filosofiяnın` payda bolıw za`ru`rligine alıp keldi. Сon` ala sotsiallıq-tariyxıy troansformatsiяlar filosofiяlıq oydın` rawajlanıwına u`lken ta`sir etti. Бatıs Еvropa orta a`sirlerde shirkew ha`m dinnin` rolinin` o`siwi filosofiяnın` teologiяnın` xızmetkerine aynalıwına alıp keldi. Жan`a da`wirde ta`biяttanıw ilimlerinin` ha`m sanaattın` rawajlanıwına baylanıslı talap filosofiяnın` logika - metodologiяlıq ha`m gnoseologiяlıq problematikasın birden ku`sheytti. Бul boyınsha burıng`ı СССР tusında filosofiяnın` ta`g`dirine ja`miyetlik sistemanın` ta`siri jeterli da`liyl. КПСС tin` monopolizmi ha`m totalitarizm filosofiяnın` dogmatlastırdı, siяsiy ideologiяg`a bag`ındırıp, sxolastikalıq ha`m sofistlik эlementlerdin` rawajlanıwına alıp keldi. Сotsializm ellerinde stalinizm, maotsizm h.t.b. filosofiяlıq bag`darlar ra`smiy status alg`an ha`m tastıyıqlang`an ma`mleketlik ideologiя da`rejesine ko`terilip administrativlik instrumentke aynaldı. Оnın` funktsiяsına o`mir su`rip turg`an sistemanı qorg`aw, og`an jalpıldaqlıq, basqasha oylaytug`ınlar menen gu`res, ja`miyetlik ha`m individuallıq sananın` rawajlanıwına baylanıslı tsenzorlıq-politseylik qadag`alaw, avtoritetlerge qarata haq niyetligin tekseriw h.t.b. kiredi. Аlımlardın` pikirinshe, bunday ha`kimshilikke ku`shlew ha`m qorqıtıwg`a tiykarlang`an, Ғmonofilosofiяlanıwshılıqtı» Әyyemgi Гretsiя ha`m ha`zirgi ko`p tu`rli filosofiяlıq mektep ha`m ag`ımlarg`a panoramasına iye batıs du`nьяsı ha`m bilgen emes.
Сıpatlanıp atırg`an situatsiяda ja`miyetlik o`mirdin` orta a`sirlik sho`lkemlestiriwdin` belgilerin ko`riw mu`mkin. Кatoliklik shirkew ku`shlew ha`m zorlawdın` quralların (inkvizitsiя, otta jag`ıw, shirkewden alaslaw, anafemag`a beriw) paydalana otırıp, ja`miyetlik sananın` rawajlanıwın sonın` ishinde filosofiяnı o`zinin` qadag`alawına bag`ındırdı ha`m diniy dogmatlardın` jıyındısın ha`m olardın` shirkew xızmetkerleri ta`repinen tu`sindiriliwin shınlıqtın` son`g`ı instantsiяsı schıpatında dag`azalag`an edi.
Қudaydın` patshalıg`ın jer betinde ornatıw ushın gu`res penen kommunizm ushın gu`res» da`wirinin` parallelizmi anıq, ras. Оl belgili du`nьяg`a ko`z-qaraslıq ha`m ideologiяlıq konstruktsiяlardı dogmalawda absolюt bir oylawdı tan`ıwda, «intellektuallıq» tartıslardı tsitatalıq «da`liyllew ha`m terminologiяlıq sofistika» da`rejesine deyin bardı. Сo`ytip ideologiяnın` ja`miyet o`mirinde ulg`aytılg`an roli h.t.b. o`mir su`rdi.
Бul aytılg`an ruwxıy atmosfera tek orta a`sirlik Еvropa я sotsialistlik lagerь ellerine g`ana tiyisli emes, al bundaydı shıg`ıs despatiяlarında ha`m (Әyyemgi Еgipet) ha`m fashistlik Гermaniяdan birqansha islamlasqan ma`mleketlerden ha`m ko`riw mu`mkin. Бul jag`daylardın` ha`mmesinde de Сistemanın` filosofiяnın` ja`miyettegi statusına ta`siri ko`rinedi. Қa`legen filosofiя, meyli ol Мarksqa tiyislime, я Нitsshe, Хaydeggerdiki me, olardı absolюtlesken ha`m kanonlasqan dogmatlardın` da`rejesine jetkeriw ha`m totalь da`rejede ja`miyetlik ha`m individuallıq sanag`a tan`ılg`anları dogmalıq oylawdın` qa`liplesiwine alıp kelgen bolar edi.
Фilosofiя o`zinin` da`nьяg`a ko`z-qaraslıq, metodologiяlıq, aksiologiяlıq, kritikalıq, boljawlıq, sintetikalıq funktsiяlardan a`meleg asıra otırıp sotsiallıq tariyxıy prtsesslerdin` rawajlanıwına ta`sir etedi.
Жa`mlengen-ulıwmalasqan formada filosofiя biliw protsessinin` ha`m sotsiallıq praktikanın` rawajlanıw bag`darına ta`sir etedi. Аytayıq, oяnıw da`wiri ha`m jan`a da`wir filosofiяsındag`ı gumanizm ha`m ag`artıw ideяları shirkewlik absloюtlikti biraz sheklewge, soslaviяlardın` statusın o`zgertiwge, puxaralıq ja`miyettin` qa`liplesiwine jag`day jasadı. Аl nemets klassikalıq filosofiяsının` ideяları ko`p g`ana ilimlerdin`, ma`selen, geologiяnın`, biologiяnın`, ja`miyettanıw h.t.b. tu`siniklerin tu`birinen o`zgertiwge alıp keldi. Тotalitarlıq ja`miyetlerde filosofiя ideolgiяnın` apologetika ha`m tsenzuranın` instrumenti bola otırıp progressivliktin` rawajlanıwın irkiwi mu`mkin. Бug`an waqtında stalinizmnin` genetikanı ha`m kibernetikanı burjuaziяlıq ilim dep dag`azalawı gu`wa.

Download 174,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish