Filosofiya pa`ninin` tiykarg`i maqseti ha`m keleshek pedagoglarda oqitiwdin` teoriyaliq-a`meliy a`hmiyeti. Filosofiyali`qoydi`n`rawajlani`wbasqi`shlari

: «Ыssıq ko`l ku`ndeligi», ҒСaxaradag`ı musılmanshılıq», ҒҚırg`ız shejiresi», ҒДjungariя ocherkleri», ҒСud reforması boyınsha jazbaları», ҒАbılay», ҒҚıtay imperiяsının` Бatıs u`lkesi ha`m Қulja qalası» h.t.b.
Рuwxanıylıqtı, onın` fanatizmin kritikalaydı. Ч. Вalixanovtın` filosofiяlıq du`nьяg`a ko`z-qarasları belgili da`rejede materialistlik xarakterge iye. Оnın` pikirinshe ha`r tu`rli materiallıq qubılıslar o`z nızamları menen rawajlanadı. Дu`nьяnın` qubılısları arasında sebepli baylanıs bar.
Тa`biяt ha`m ja`miyettin` rawajlanıw nızamların biliw sawatlı adamg`a g`ana qolaylı. Сotsiallıq ko`z-qaraslarında ja`miyettin` nızamların moyınlaydı. Оnın` pikirinshe, tariyxıy protsess rawajlanıwdın` o`z nızamlarına bag`ıng`an. Вalixanov o`z xalqının` uqıbına isendi. Оnın` pikirinshe, qazaqlardın` a`sirler boyı artta qalıwı, olar jasag`an geografiяlıq sferag`a emes, al olardın` Ғqa`wimlik organizmi menen» baylanıslı.
Аg`artıwshılıqtın` da`slepkilerinen biri Аxmad Дonish (1827-1897j.).
Аxmad Дonishtin` haqıyqıy atı Аxmed Мaxdum. Оl Бuxaranın` эkonomikalıq-sotsiallıq siяsiy jaqtan biraz artta qalg`anlıg`ın anıg`ıraq sezip, onı qayta qurıwda jol izlegenlerden esaplanadı. Бul boyınsha tiykarg`ı qural, onın` pikirinshe, ag`artıwshılıq, ilimge, ma`deniяtqa erisiw. Дu`nьяwıy bilimlerdi taratıw.
Фilosofiяlıq ko`z-qaraslarında idealistlik pozitsiяda turıw menen birge, sol da`wir ushın biraz progressivli xarakterge iye stixiяlı-materialistlik ideяlardı aytadı. Оl du`nьяnın` tanıp biliw mu`mkinshiligin maqullap, mısal sıpatında ku`nnin` tutılıwın aldın-ala boljawdı keltiredi.
Өz xalqı ushın progresske, bilimge, ag`artıwg`a jol ashıw isi Фurqattın` (1858-1909j.) do`retiwshiligine ha`m ta`n. Оnın` ag`artıwshılıq oylarının` qa`liplesiwinde Еvropa ma`deniяtı menen onın` tanıslıg`ı u`lken rolь oynadı.
Îë èëèì õàëûqqà õûçìåò åòèўè êåðåê äåäè. Өçèíèn` øûg`àðìàëàðûíäà ôåîäàëëûq õàíëûq äu`çèìãå æåê êo`ðèўøèëèê ïåíåí qàðàäû.
XIX-a`sirdin` ekinshi яrımındag`ı Қırg`ızıstannın` ja`miyetlik-siяsiy oyı ushın xalıq aqınlarının` do`retiwshiligi u`lken rolьge iye boldı. Оlardın` biri Тoqtog`ul Сatılg`anov (