Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

Tutunli xabarlovchilar ishlash prinsipi. 
Datchik odatda xona shiftiga oʻrnatiladi, u yerda alangalanish natijasida tutun
toʻplanishi sodir boʻladi.
Tutun xabarlovchilari quyidagicha tuzilgan: 

xabarlovchi qobigʻi; 

elektron plata; 

optik tizim. 

---

209 
Bu qismlar alohida boʻlib, texnologik jarayon davomida bir qator sinovlardan 
oʻtkaziladi va sinovlardan soʻng qoʻlda yagona modulga birlashtiriladi. 
Dachikning ishlash pirinsipi uning qobigʻida optik tizimning tutunni 
aniqlashidan iborat. Optik tizimning tarkibi quydagicha: 
1.
Yorugʻlik diodi — muayyan yunalishdagi yorugʻlik nurini hosil qiladi; 
2.
Fotoelement — oʻz yuzasiga tushuvchi yorugʻlik oqimini elektr 
signaliga aylantirib beradi. 
Konsturuktiv jihattan yorugʻlik nuri fotoelement tomonga yoʻnalgan boʻladi. 
Oddiy havoda xonadagi nur fotoelement yuzasiga quydagi rasmda koʻrsatilgandak 
yetib bormaydi . 
Datchik qobigʻida tutun paydo boʻlganda yorugʻlik nurlari har tarafga qaytadi. 
Bu holatda ular fotoelement bilan tasirlashadi va u ishga tushadi. Bu jarayonni 
electron sxema boshqarib turadi. U axborot buyrugʻini shakillantiradi,va aloqa 
kanallari boʻylab yongʻinga qarshi signalizatsiya qabul qiluvchi qurulmasiga 
uzatadi.
Agar datchik boʻshligʻiga suv bugʻi yoki gaz kirib yorugʻlik oqimini qaytarsa 
ham fotoelement ishga tushadi va mantiqiy sxema yongʻin haqida yolgʻon axborot 
beradi. 

---

210 
Shu sababli tutun datchiklari notoʻgʻri ishlaydigan joylarda oʻrnatilmaydi. 
Bunday joylarga oshxona, hammom, dush kabinalarida. Tutun datchiklarini 
chekadigan odamlar yigʻilgan joylarda tamirlash va oʻrnatish ham yolgʻon 
axborotga olib keladi.
Bunday yongʻin xabarlagichlar harorat koʻtarilishi yoki ochiq olov 
yorugʻligiga taʼsir koʻrsatmaydi. Shuning uchun bunday modullar alangalanish 
tasirida elektr oʻtkazgichlar izolyatsiyasi, matolar va shunga ohshash 
materyallarining harorat taʼsirida shikastlanishi bilan bogʻliq tutun ajralishi 
kuzatiladigan xonalarda oʻrnatiladi. 
Ular sanoat binolarida koʻp miqdorda ishlaydigan elektr qurilmalari, modda 
va materiallar saqlash omborlarida, elektr shoxobchalari va laboratoriya xonalarida 
oʻrnatiladi.