Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

 
Список литературы: 
1. Балакин В.М., ПолщукЕ.Ю. Азот-фосфорсодержащие антипирены для 
древесины и древесных композиционных материалов.(Литературный обзор). 
//Пожаровзрыво-безопасность. Т17№2. 2008. С.43-51. 
2. Курбанова М.А., Джалилов А.Т., Тиллаев А.Т. Исследование 
целлюлозных материалов пропитанных огнезащитными антипиренами. 
//Сборник трудов научно-технической конференции «Химия и технология 
целлюлозы и её производных». Ташкент.2009.С.35-37. 
* * * 

---

98 
БАЛАНД БИНОЛАРДА ФАВҚУЛОДДА ВАЗИЯТЛАРНИ ОЛДИНИ 
ОЛИШ ВА БАРТАРАФ ЭТИШ ЧОРА-ТАДБИРЛАРИ 
 
Ф.М.Хожаев, С.С.Тохиров 
(Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси) 
 
асрнинг охирларида барча соҳаларда ривожланиш асри 
бўлди. Шу жумладан қурилиш соҳасида ҳам. Қурилиш 
соҳасида “Осмонўпар бинолар” атамаси ҳам қўшилиб 
айтиладиган бўлди. 
ХХ асргача баландлиги олти қаватдан юқори бўлган бинолар 
қурилмаган. Бунинг сабаби ундан баландига зина орқали чиқиб тушиш 
қийинлиги, шунингдек юқори қаватларга сув етказиб бериш қийинлиги 
бўлган. 
Технологиялар 
ривожланиши, 
электр 
энергиясидан 
кенг 
фойдаланишга ўтиш, сув тортиб берадиган насос қурилмалари 
такомиллашуви, лифт қурилмасидан фойдаланишга ўтиш баланд иморат 
қуриш бошланиб кетишига туртки бўлди. 
Янги тарихдаги биринчи баланд бино сифатида 1885 йилда Чикагода 
қурилган суғурта компаниясига тегишли “HOME INCURANCE BUILDING” 
биноси тан олинади. Илк қурилганида бино 42 метр, 10 қаватли бўлган.
1891 йилда унга яна икки қават қўшишган ва бинонинг умумий баландлиги
54,9 метрга етган. 
1972 йилдан бугунги кунгача шунча баланд бинолар қурилганига 
қарамасдан айнан “EMPIRE STATE BUILDING”нинг баланд бинолар 
орасида ҳанузгача 45 ўринда турибди. 
Бундан бир неча йил олдин Бирлашган Араб Амирлигининг Дубай 
шаҳрида қурилган 800 метрдан баланд бўлган “БУРЖ ХАЛИФА”биноси 
баланд иншоот қуришда янги даврни бошлаб берди. Шундан сўнг бир нечта 
баландлиги 1000 метр ва ундан юқори бўлган иншоотлар лойиҳа қилиниб, 
қурилиши бошланди. Аммо жаҳон иқтисодий инқирози улардан бир 
нечтасини қурилишини тўхтатиб қўйилди. 
Ер юзида ёнғинларнинг сони йилига 7-8 миллионга етади - бу ҳар
5 сонияда битта ёнғин келиб чиқади 
(СTIF маълумоти)
. Бугунги кунда 
ёнғинларнинг йиллик зарарлари миллиардлаб долларга бахоланмоқда, 
уларнинг оқибатида қурбонлари бўлганлар эса 10 минглаб инсонларни 
ташкил этмоқда.
Республикамизда эса 2021 йил мобайнида содир бўлган ёнғинлар
10667 тани, ёнғинлар натижасида жароҳат олган фуқаролар сони
240 нафарни ташкил этган бўлса, минг афсуски, ҳалок бўлган инсонлар сони 
112 нафарни ташкил этмоқда. 
Улардан ўзига хос ёнғинлар асосан баланд қаватли биноларга тўғри 
келади. Буларга қуйидагиларни мисол қилиб келтиришимиз мумкин:
ХХ 

---

99